اختلال بیش فعالی و نقص توجه یا ADHD از شایعترین اختلالات تکاملی- عصبی دوران کودکی می‌باشد. این اختلال معمولا در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و در غالب اوقات تا بزرگسالی نیز ادامه می‌یابد.کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در توجه، کنترل کردن حرکات و رفتار های سریع و ناگهانی دچار مشکل شوند، بیش از حد فعال و تکانشگر باشند و یا بدون فکر کردن به عواقب و تبعات اعمال و رفتار خود، عمل نمایند. در این مطلب به تمرین تمرکز برای کودکان بیش فعال خواهیم پرداخت.
در تمامی کودکان طبیعی است که گاهی در تمرکز کردن دچار مشکل شوند اما کودکان مبتلا به بیش فعالی یا ADHD به صورت ادامه دار با این مشکل رو به رو هستند.این علائم می‌تواند شدید باشد و در مدرسه، خانه و ارتباط با دوستان و همسالان برای کودکان بیش فعال مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
آیا کودکان بیش فعال در کل قادر به متمرکز شدن می‌باشند؟
به طور کلی کودکان نسبت به انجام کار هایی که مورد علاقه‌شان نباشد، بی میل هستند اما کودکان بیش فعال به همان اندازه که نسبت به اعمالی مانند انجام دادن تکالیف خود بی رغبت هستند، به همان میزان عاشق بازی کردن می‌باشند.
برای مثال، در نوشتن مشق های خود هیجگونه تمرکز و توجهی ندارند اما بازی های کامپیوتری را با تمرکز بسیار یالایی انجام می‌دهند و به اصطاح در آن غرق می‌شوند.
این به آن معنا است که کودکان بیش فعال قادر اند به خوبی تمرکز کنند، اما صرفا بر روی کار هایی که خودشان از انجام دادن آن ها لذت می‌برند.
تمرین تمرکز برای کودکان بیش فعال در کلاس درس
یکی از چالش های معلمان، رو به رو شدن با شاگرد های بیش فعالی که در کلاس حضور دارند می‌باشد. اگر به عنوان یک معلم نتوانید این کودکان بیش فعال را کنترل کنید، علاوه بر اینکه خودشان چیزی یاد نمی‌گیرند بلکه مانع گوش دادن سایر دانش آموزان نیز می‌شوند.
به همین دلیل باید به دنبال راه های افزایش تمرکز کودکان بیش فعال در کلاس باشیم :
۱. جای خاصی برای نشستن آن‌ها تعیین کنید
برای پیدا کردن جای مناسب برای کودکان بیش فعال، ابتدا باید همکلاسی هایی که رفتار آرام و نرمال دارند را شناسایی کنید. سپس کودک بیش فعال را در کنار آن‌ها نشانده و از او بخواهید رفتار های غیرطبیعی از خود نشان ندهد.کودکان آرام و خوش رفتار می‌توانند به آن‌ها کمک کنند که تا حدی رفتار های غیرعادی خود را کنترل کنند.
نکته دوم این است که جای این کودکان باید به دور از هرگونه عامل حواس پرتی نظر در، پنجره و یا هرچیزی که احتمال می‌دهید ممکن است حواس کودک مبتلا به بیش فعالی را پرت کند، باشد.
* در طی این اعمال حواستان باشد که به هیچ وجه به کودک حس جدا شدن از جمع و غیرعادی بودن القا نشود.
۲.یادگیری را هیجان‌انگیز تر کنید
همیشه خلاقیت به خرج دادن معلمان باعث می‌شود مطالب به درستی در ذهن دانش آموزان ثبت شود. بازی کردن، شعر خواندن و تحرک داشتن در طول روز از بهترین راه های افزایش تمرکز کودکان بیش فعال می‌باشد زیرا هم باعث تخلیه انرژی اضافی آن‌ها می‌شود و هم یادگیری را برای کودک جذاب تر می‌کند و همچنین میل و اشتیاق به یادگیری نیز در او تقویت می‌شود.
۳. استفاده از روش‌های مختلف آموزشی
متاسفانه اغلب موسسات بر روی یک روش خاص تاکید دارند اما بهتر است از متد ها و روش های مختلف و به روز در کلاس ها استفاده کرد. با این روش حتی کودکان بیش فعال نیز تمرکز بهتری بر روی درس خواهند داشت و یادگیری در آن‌ها تقویت می‌شود.
تمرین تمرکز برای کودکان بیش فعال در خانه
از آنجایی که معمولا والدین هیچ شناختی از این اختلال ندارند و یا با روش های کنترل کردن آن آشنا نیستند، معمولا به اشتباه کار هایی را انجام می‌دهند که نه تنها باعث افزایش تمرکز کودکان بیش فعال نمی‌شود، بلکه مشکل را بیشتر نیز می‌کند.
راهکار های کمک کننده به والدین در کنترل و افزایش تمرکز کودکان بیش فعال در خانه :
۱. قبل از هرچیزی به پزشک مراجعه کنید
درمان های دارویی تاثیر به سزایی در تمرکز و سایر رفتار های کودکان بیش فعال دارند. چنانچه پس از مراجعه به روانپزشک برای کودک شما دارویی تجویز شد، مصرف آن را حتما جدی بگیرید.این کار در کنار اصلاحات رفتاری می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر بهبود این بیماری نیز داشته باشد.
۲. برای کودک خود جوایزی در نظر بگیرید
به ازای انجام دادن کار هایی که برای کودک خوشایند نیست و یا تمایلی به انجام دادن آن ندارد ( مثل مشق نوشتن ) برای او جایزه‌ای مثل یک خوراکی خوشمزه مورد علاقه‌اش در نظر بگیرید.
با همین راهکار به ظاهر ساده می‌توانید به کودک بیش فعال خود آموزش دهید که چگونه تمرکز داشته باشد.
۳. از هوای آزاد بهره ببرید
هوای آزاد و فضا های باز برای افزایش تمرکز بسیار مفید هستند. توصیه می‌شود که حداقل هفته‌ای دو بار کودک بیش فعال خود را به پارک برده و اجازه دهید با بازی کردن انرژی خود را به خوبی تخلیه کند.این کار همچنین تاثیر زیادی در کاهش استرس او خواهد داشت. این روش یکی از بهترین راه های افزایش تمرکز و کنترل ذهن می‌باشد.
۴. کنترل شخصی
شما نمی‌توانید ۲۴ ساعته مراقب فرزندتان باشید و تلاش کنید تا او روی کاری که انجام می‌دهد متمرکز باشد. پس بهتر است به کودک بیش فعال خود تمرین های افزایش تمرکز و آرامش را بیاموزید تا بتواند متمرکز باقی بماند مثلا ” از او بخواهید تا جایی که ممکن است از عوامل حواس پرتی دوری کند ” .
کودکان بیش فعال معمولا به جملات انگیزشی و مثبت واکنش خوبی دارند، به آن‌ها یاد دهید جملاتی مثل “من می‌توانم تمرکز کنم” را مدام برای خودش تکرار کند.
فعالیت‌های سرگرم کننده برای افزایش تمرکز کودکان ADHD
ماز
ماز هایی متناسب با سن کودک خریداری کنید. بازی ها را از آسان آغاز کنید و با توجه به میزان پیشرفت کودک، سطح آن‌ها را پیچیده تر کنید. درصورت پیشرفت کودک، حتما او را تشویق کنید. این بازی برای تقویت تمرکز، برنامه ریزی، تعیین توالی و سرعت پردازش بسیار موثر می‌باشد.
پازل
پازل ها فعالیت بسیار مناسبی برای کودکان بیش فعال می‌باشند. چرا که برای تقویت توجه، حافظه، انعطاف پذیری، تمرکز، انگیزه و خلاقیت بسیار کارامد هستند. تمرین را از پازل های ساده شروع کرده و به سمت پیچیده پیش بروید.
راه رفتن روی جدول
از کودک بخواهید مسافتی را روی جدول کنار خیابان راه برود و دست‌های خود را به طرفین باز کند. این فعالیت تاثیر زیادی بر حفظ تعادل بدن و تمرکز کودک بیش فعال خواهد داشت.
فوت کردن شمع
شمعی را روشن کرده و از کودک می‌خواهیم شعله شمع را فوت کند، بدون خاموش شدن شعله. یعنی شعله فقط حرکت کند و خاموش نشود.
ممکن است در ابتدا برای کودک سخت باشد اما سعی کنید تا با تمرین و تشویق موفق به انجام آن شود.
