گفتار درمانی آنلاین

گفتاردرمانی یکی از زیرمجموعه‌های رشته‌های توانبخشی می‌باشد که به آسیب شناسی، ارزیابی و درمان اختلالات مختلف مرتبط با گفتار و زبان می‌پردازد. به فردی که در این رشته تحصیل می‌کند گفتار درمانگر می‌گویند. گفتاردرمانگران تلاش مستمری برای بهبود مهارت‌های ارتباطی، گفتاری و زبانی کودکان و همچنین بزرگسالان دارند و در این زمینه ممکن است با متخصصین مختلفی از جمله کاردرمانگر در تماس باشند.

نکته‌ای که گاها والدین به اشتباه برداشت می‌کنند، یکسان بودن دو رشته گفتار درمانی و روانشناسی است، در صورتی که این دو رشته کاملا مجزا از هم هستند. اما در عین حال ممکن است  در بعضی از زمینه‌ها با همدیگر ارتباطاتی داشته باشند. مجموعه خانه رشد با در اختیار داشتن مجموعه ای از مجرب ترین گفتاردرمانگران ایران، به ارائه خدمات در این زمینه به خانواده‌ها می‌پردازد. در ادامه به بررسی کامل‌تر حیطه‌های فعالیت رشته گفتاردرمانی خواهیم پرداخت.

رشد گفتار و زبان 

از زمانی که دلبند شما متولد می‌شود، مهارت‌های ارتباطی در او شروع به شکل گیری می‌کنند. به بیان دیگر، آنچه که یک گفتاردرمانگر  برای بررسی چگونگی رشد گفتار و زبان در کودک در نظر دارد، صرفا گفتار و تظاهرات ظاهری مربوط به فعل حرف زدن نمی‌باشد! کودک در ابتدا با استفاده از مجموعه‌ای از مهارت‌هایی که به آن‌ها مهارت‌های پیش زبانی می‌گوییم، شروع به ارتباط گیری با محیط اطراف می‌کند. از جمله این مهارت‌ها می‌توان تقلید، توجه مشترک، تماس چشمی، نوبت گیری و … را نام برد. سپس از حدود یک سالگی، کلمات وارد دنیای ارتباطی کودک می‌شوند و از حدود 2 سالگی، گفتار کامل تری شکل می‌گیرد. به بیان دیگر از حدود 2 سالگی کودک به مرور ترکیب کلمات را آغاز می‌کند.

گفتاردرمانگران مجموعه خانه رشد به صورت تخصصی مهارتهای کودک را در هر بازه سنی بررسی و ارزیابی کرده و در صورت نیاز به ارائه درمان‌های تخصصی می‌پردازند.

حیطه‌های فعالیت گفتار درمانی

به صورت کلی گفتاردرمانگران می‌توانند به ارزیابی و درمان هر گونه اختلالات گفتاری و زبانی از سنین کودکی تا بزرگسالی بپردازند . گستردگی فعالیت در این رشته، می‌تواند برای هر شخصی جذاب باشد چرا که گفتاردرمانگران می‌توانند بر اساس علاقه خود در هر کدام از حیطه‌های رشته به صورت تخصصی مشغول به فعالیت شوند. در ادامه به بررسی و معرفی مختصر چند حیطه از اختلالات گفتاری و زبانی مرتبط با رشته گفتاردرمانی می‌پردازیم تا بیشتر با این رشته از توانبخشی آشنا شویم :

اتیسم

یکی از شایع ترین اختلالات گفتار و زبان است که در دنیای امروز خانواده‌ها نسبت به وجود آن در کودکان خود دغدغه زیادی دارند. مشخصه اصلی این اختلال گفتار و زبان در سنین پایین تر عدم دارا بودن مهارت‌های پیش زبانی از جمله تماس چشمی و توجه مشترک و در سنین بالاتر عدم برقراری ارتباط کلامی و غیر کلامی با دنیای اطراف است. کودکان دارای اتیسم جدای از ضعف در مهارت‌های گفتار و زبان ممکن است در سایر موارد نیز به مشکلات جدی برخورد کنند و به صورت کلی استقلال زیادی در زندگی خود ندارد. اما نکته‌ای که بسیار مهم و کلیدی است، این است که اتیسم پایان دنیا نیست و با همکاری خانواده، گفتاردرمانگر، کاردمانگر و … می‌توان تا حدودی مشکلات این کودکان را کمتر و کمتر کرد.

مجموعه خانه رشد نیز در زمینه ارزیابی، تشخیص و درمان اختلال اتیسم همراه و همپای خانواده ها می‌باشد.

لکنت 

یکی دیگر از شایع ترین اختلالات گفتار و زبان که هم در سنین پایین و هم در بزرگسالی ممکن است روی دهد، لکنت است. لکنت نیز از آن دسته از اختلالات گفتار و زبان است که ممکن است نگرانی زیادی برای خانواده‌ها به بار آورد، به خصوص اگر شدید باشد.

علایم اصلی لکنت که در گفتار فرد ممکن است نمایان شود، شامل کشیده گویی، قفل و تکرار می‌باشد. شدت این علایم در افراد مختلف متفاوت است و به طبع آن، میزان تاثیرگذاری لکنت در زندگی فرد متفاوت است.

لکنت ممکن است مادرزادی باشد و یا به صورت اکتسابی پدیدار شود. وظیفه یک گفتاردرمانگر مجرب  در این زمینه، در ابتدا آگاه سازی خانواده و بهبود محیط فرد دارای لکنت و سپس به مرور برطرف کردن علایم لکنت   می‌باشد.

 تاخیر گفتار و زبان

در دنیای امروز و با تغییر سبک زندگی خانواده‌ها، یکی از اختلالاتی که بسیار شایع شده است، تاخیر گفتار و زبان است. به بیان بهتر یک کودک ممکن است به صورت ژنتیکی، پتانسیل بروز تاخیر در رشد گفتار و زبان خود را داشته باشد، و محیط او نیز به گونه‌ای باشد که این مساله را تشدید کند. از جمله عواملی که بروز تاخیر گفتار و زبان را در کودکان تشدید می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سابقه وجود اختلالات گفتار و زبان در خانواده
• فقر محیط از نظر گفتار و زبان
• کودک از سنین پایین، دائما در معرض وسایل الکترونیکی از جمله گوشی و تلویزیون باشد.
• کودک در معرض دو زبان باشد.
• و …

هر گونه تاخیر گفتار و زبان در کودکان را باید جدی گرفت و سریعا برای بررسی‌های دقیق تر باید به گفتاردرمانگر مراجعه نمود. خوشبختانه مجموعه خانه رشد، از مجرب ترین گفتاردرمانگران در این حیطه بهره می‌برد و در کنار خانواده‌های کودکان دچار تاخیر، برای کاهش مشکلات این کودکان اقدام می‌کند.

اختلالات تولیدی و تلفظی

یکی دیگر از اختلالاتی که در حیطه کار گفتاردرمانگران و بخصوص گفتاردرمانگران مجموعه خانه رشد قرار دارد، اختلالات تولید و تلفظ است. کودک از ابتدای تولد و پس از ظهور گفتار، تلفظ آواهای مختلف را به تدریج فرا می‌گیرد و تا حدود سن 4 سالگی، رشد تلفظ صداها در او کامل می‌شود. به بیان دقیق تر کودک در ابتدا، صداهای ساده تر همانند م، ب، پ را فرا می‌گیرد و سپس به تدریج تا حدود 4 سالگی سایر صداها را نیز فرا می‌گیرد. اگر بعد از این سن و تا قبل از سن مدرسه، تلفظ صداها در کودک دچار مشکل بود بهتر است نسبت به رفع آن اقدام گردد چرا که در آینده ممکن است گفتار و زبان او تحت تاثیر قرار گیرد. در صورت عدم رفع این مشکلات یکی از شایع ترین اختلالاتی که ممکن است در سنین مدرسه به سراغ کودک بیاید، اختتلال یادگیری است.

نقص توجه و بیش فعالی

یکی از اصلی ترین زیر بناهای رشد گفتار و زبان در کودکان، توجه و تمرکز است. به بیان دیگر کودک از همان سنین پایین تر توجه خود را به محیط اطراف آغاز می‌کند، اما در ابتدا قدرت کنترل این توجه را ندارد. به مرور و با رشد کودک مهارت توجه و تمرکز او کاملتر می‌شود و این مساله خود در رشد مهارت‌های بعدی از جمله حافظه تاثیرگذار است. به این ترتیب، نقص توجه و تمرکز ممکن است باعث مشکلاتی در گفتار و زبان کودک گردد و گفتاردرمانگر در این زمینه نیز به ارائه درمان‌های تخصصی می‌پردازد. گفتاردرمانگران مجموعه خانه رشد نیز به صورت تخصصی، به تشخیص درمان و ارزیابی مشکلات توجه و تمرکز و تاثیرشان بر گفتار و زبان کودکان می‌پردازند.

اختلالات یادگیری

یکی دیگر از مشکلاتی که به خصوص در سنین پیش دبستان و دبستان ظهور می‌کند، اختلال یادگیری است. البته تظاهرات این اختلال از سنین پایین تر و با مشکلاتی همانند مشکل در تلفظ صداها نمایان می‌شود. به بیان دیگر اگر از سنین پایین تر و با بروز این تظاهرات، خانواده از یک گفتاردرمانگر مجرب کمک بگیرد، شانس بروز اختلال یادگیری کمتر و کمتر می‌شود. همچنین نکته‌ای که بسیار مهم است این است که کودکان دارای اختلال یادگیری، خنگ یا تنبل نیستند و فقط مسیر یادگیری متفاوتی دارند. نشانه های این اختلال ممکن است در روند یادگیری نوشتن، ریاضیات، استدلالها و گفتار و زبان بروز کند.

اختلالات مربوط به بزرگسالان

با وجود اینکه تمرکز  اصلی گفتاردرمانی بر ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات گفتار و زبان در کودکان می‌باشد، اما بزرگسالان نیز ممکن است به خدمات گفتاردرمانی نیازمند باشند. مجموعه خانه رشد در این زمینه نیز خدماتی را به خصوص به صورت ویزیت در منزل ارائه می‌دهد.

از جمله اختلالاتی که در سنین بزرگسالی روی می‌دهند و نیازمند خدمات گفتاردرمانی می‌باشند، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• اختلال بلع
• اختلال صوت
• آفازی یا زبان پریشی

اختلال بلع

همانطور که عنوان شد، یکی از اختلالاتی است که بخصوص در سنین بزرگسالی روی می‌دهد و ممکن است باعث شود فرد در فرآیند بلعیدن غذا دچار اشکال شود. در این شرایط، بهره گرفتن از یک گفتاردرمانگر مجرب ضروری است و می‌توان کم کم مهارت از دست رفته را برگرداند. اختلال بلع ممکن است در اثر سکته مغزی، تضعیف ماهیچه‌های دهان و حلق، انسداد گلو، تنگ شدن مری و … روی دهد.

اختلال صوت

از جمله مهمترین اختلالاتی که به خصوص در سنین بزرگسالی تحت پوشش خدمات گفتاردرمانگر قرار می‌گیرد، اختلالات مربوط  به صوت است. فرد ممکن است در اثر مشکلات مادرزادی و یا حوادث و بیماری‌های مختلف، عفونت تارهای صوتی، فلج تارهای صوتی، عوارض برخی از داروها، استفاده بد از صدا و … بخشی یا همه مهارت‌های مربوط به صدای خود را از دست دهد. در این شرایط گفتاردرمانگر با همراهی سایر متخصصین از جمله متخصص گوش و حلق و بینی، اقدام به تشخیص، ارزیابی و درمان اختلال صوت مینماید.

همچنین در شزایطی ممکن است یک گفتاردرمانگر در جهت بهبود کیفیت صدا در خوانندگان، مداحان، سخنوران و … خدماتی را ارئه نماید.

آفازی یا زبان پریشی

به دنبال آسیب قسمت‌هایی از مغز که بر کنترل گفتار و زبان فرد نظارت دارند، فرد ممکن است دچار آفازی شود. در این شرایط احتمالا مهارت‌های مربوط به درک گفتار، بیان، نوشتن و … دچار نقصهایی می‌شوند. به این ترتیب انواع مختلفی از آفازی ممکن است در افراد مختلف روی دهد و در این شرایط تحت درمان گفتاردرمانی قرار گرفتن بسیار ضروری است. افراد دچار آفازی احتمالا در ادامه زندگی به مشکلات زیادی برخواهند خورد و نیازمند حمایت خانواده، گفتاردرمانگر و سایر افراد جامعه می‌باشند.

همچنین خانه رشد نیز به صورت تخصصی در این زمینه اقدام به معرفی گفتاردرمانگر برای بهبود مشکلات افراد دچار آفازی می‌نماید.

سایر اختلالات

یک گفتاردرمانگر ممکن است از ابتدای نوزادی تا انتهای پیری، به ارائه خدمات برای افراد دچار اختلالات مختلف بپردازد و مواردی که گفته شد تنها بخشی از حیطه کاری گفتاردررمانگران می‌باشد. از جمله سایر اختلالاتی که نیازمند خدمات گفتاردرمانی می‌باشد، می‌توان موارد زیر را نام برد:

• شکاف لب و کام
• کودکان دچار کم توانی ذهنی
• کودکان دارای آسیب‌های شنوایی
• و …

در این مطلب تلاش ما بر این بود که تا حدودی خانواده ها را با رشته گفتاردرمانی، حیطه کاری گفتاردرمانگر، اختلالات گفتار زبان و سایر موارد مورد نیاز آشنا کنیم. امروزه گفتاردرمانگران همراهی زیادی با خانواده ها دارند، چرا که دغدغه خانواده ها برای هرچه بهتر بودن رشد گفتار و زبان کودکشان بسیار بیشتر از قبل شده است. همچنین با گسترش فضای مجازی و استفاده از خدمات آنلاین، روز به روز استفاده از خدمات گفتاردرمانی برای تمام اقشار جامعه رو به افزایش است. مجموعه خانه رشد نیز با بهره جستن از دانش و تخصص گفتاردرمانگرانی که در همه نقاط ایران فعالیت دارند، به ارائه خدمات تخصصی در زمینه گفتاردرمانی می‌پردازد. در این راه، همراهی خانواده ها و درمانگران بسیار مهم و کلیدی است و این مساله یکی از اصولی است که همواره در خانه رشد مورد تاکید است.