شناخت و تشخیص زود هنگام علائم اوتیسم در نوزادان بسیار ضروری و حیاتی است. پزشکان، روانپزشکان و روانشناسان، رشد یک انسان از بدو تولد تا سالمندی را به دورههای مختلف تقسیم بندی میکنند. دوره نوزادی از بدو تولد تا یک ماهگی است و از یک ماهگی تا 24 ماهگی به عنوان دوره شیرخوارگی نامگذاری شده است. در زبان عامه، از تولد تا پایان شیرخوارگی، نوزاد و کودک اطلاق می‌شود.
علائم اوتیسم در نوزادان و کودکان زیر دوسال بسیار دشوار است. تنها راه تشخیص مشاهده رفتار کودک است. با مشاهده، میتوان علائم اختلال اوتیسم را تشخیص داد. بهترین زمان تشخیص اوتیسم بر اساس تحقیقات، 8 الی 12 ماهگی است. البته برخی از رفتارها از همان ماه اول و دوم در تمام کودکان مشترک است. عدم بروز برخی رفتارها حتی در ماه‌های بعد میتواند نشانه اوتیسم باشد.
علائم اوتیسم در نوزادان، 2 تا 4 ماهگی
برخی از علائم رشد طبیعی در اکثر نوزادان مشترک است. مشاهده نشدن هر یک از این علائم رشد، به تشخیص نشانه های اوتیسم در نوزادان کمک می‌کند. این علائم عبارتند از:
- غان و غون نمیکند.
- دستها را به دهان نزدیک نمیکند.
- لبخند اجتماعی از خود نشان نمیدهد.
- قادر به نزدیک کردن اشیا به سمت دهان نیست.
- از ماه چهارم به بعد نمی‌تواند سر خود را ثابت نگه دارد.
- زمانی که کودک با شکم روی زمین خوابیده است سر خود را به سمت بالا نمیبرد.
- کودک در حال رشد (در حال طبیعی)، در چهار ماهگی اطراف و اشیا را میبیند. نوزاد اوتیسم نمی‌تواند با چشم اشیا را دنبال کند.
- عدم ارتباط چشمی نوزاد: نوزادان تا سه ماهگی وضوح دید ندارند و همه چیز را به صورت هاله خاکستری میبینند. البته میتوانند صورت والدین، اشیاء در حال حرکت و… را دنبال کنند.
- عدم توانایی برای تولید اصوات مختلف: کودک در روند رشد طبیعی خود، قبل از اینکه بتواند صحبت کند صداهایی را به تقلید از صداهایی که می‌شنود ایجاد می‌کند. تولید اصوات مختلف تا 12 ماهگی ادامه می‌یابد. سپس اصوات پیشرفتهتر تولید میکنند.
نبود هر یک از موارد ذکر شده به تشخیص علائم اوتیسم در نوزادان کمک می‌کند.
علائم اوتیسم در نوزادان در 6 ماهگی
علائم اوتیسم در نوزادان در صورتی که درست تشخیص داده شوند بسیار کمک کننده است. برخی علائم کمک کننده به تشخیص اوتیسم نوزادان در 6 ماهگی عبارتند از:
- اصوات پیشرفتهتر تولید می‌کند و مصوتها را بیان می‌کند (اَ اَ اَ و…).
- کودک در آغاز ماه ششم تمایل دارد که اشیای مختلف را به دست بیاورد.
- زمانی که والدین یا مراقب، کنار کودک شیرخوار است رفتار محبت‌آمیز دارد.
- شیرخوار در واکنش به محرکهای جالب، صحبت بزرگسالان و… میخندد. پس به این معنی است که کودک در پایان ماه ششم به همه صدایی که می‌شنود واکنشهای مختلف و ویژه نشان می‌دهد.
اگر هر یک از این موارد ذکر شده در کودک مشاهده نشد یا بسیار کمرنگ وجود داشته باشد ممکن است به عنوان علائم اوتیسم در نوزادان شناخته شود. بنابراین والدین باید به یک متخصص مراجعه کنند.
تشخیص اوتیسم در 9 تا 11 ماهگی
از 9 ماهگی به بعد مهارتهای شناختی، اجتماعی و حرکتی، رشد قابل ملاحظه‌ای خواهند داشت. نبود هر یک از آنها میتواند به علائم اوتیسم در نوزادان منجر شود، این علائم عبارتند از:
- تمایزی بین غریبه با والدین قائل نمی‌شود.
- بدون کمک والدین قادر به نشستن نیستند، حتی مانند همسالان خود نمی‌توانند روی پای خود بنشینند.
- در روند رشد طبیعی، کودکان بازیهای تعاملی را دوست دارند، مانند پرتاب کردن توپ. نوزادان مبتلا به اوتیسم این تعامل را ندارند.
- شیرخوار قادر نیست اشیائی که به آنها اشاره می‌شود را با چشم دنبال کند، زیرا دید کودکان با رشد طبیعی، در این سن کامل شده است.
- رشد حرکتی کودک بسیار پیشرفت می‌کند، اما شیرخواران مبتلا به اوتیسم رشد حرکتی ضعیفی دارند و نمی‌توانند از دستهای خود به صورت هماهنگ استفاده کنند.
- عدم شکل‌گیری اضطراب جدایی در شیرخوارگی: کودک از 9 ماهگی به بعد بیشتر والدین یا مراقب را شناخته و به آنها میچسبد. همچنین غریبه ها را تشخیص می‌دهد.
تشخیص اوتیسم در 12 ماهگی
در سنین بالاتر، کودکان مهارتهای قابل توجهی در روند رشد دارند. اگر هر یک از مهارتهای رشد طبیعی مشاهده نشد باید علائم اوتیسم در نوزادان را جدی‌تر دنبال کرد. علائم اوتیسم در این سن عبارتند از:
- قادر به خزیدن بر روی زمین نیست.
- کودک به اشیائی که می‌خواهد نمی‌تواند اشاره کند.
- کودک قادر به ایستادن با کمک والدین و مراقب نیست.
- نمی‌تواند سر خود را تکان دهد یا در مقابل محیطهای مختلف ژست بگیرد.
