«از کجا بفهمیم بچمون اوتیسم داره؟». این سوالی است که اکثر مادران از متخصصان و مربیان کودک میپرسند. تنها راه تشخیص اوتیسم در نوزادی، کودکی و سنین مدرسه، از طریق مشاهده رفتار کودک انجام می‌شود. در نوزادان و کودکان زیر یکسال، تشخیص اوتیسم بسیار دشوار است. دانشمندان مهمترین علت بروز اوتیسم را ناشی از اختلالات ژنتیکی می‌دانند. البته علت دقیق آن مشخص نیست. عواملی مانند مسمومیت مادر در زمان بارداری، اختلالات کروموزومی و… را میتوان نام برد. اوتیسم اختلالی است که فرد را برای همیشه (مادام العمر) درگیر می‌کند. در تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف، آمار افراد مبتلا به اوتیسم متفاوت است. از سال 2018 به بعد، از هر 59 کودک، 1 کودک مبتلا به اوتیسم شده است. در پسران میزان ابتلا 4 برابر دختران است.
توجه به مشاهدات برای تشخیص اوتیسم در کودکان
برای تشخیص اوتیسم در هر سنی تنها راه، «مشاهده» است. پاسخ سوال «از کجا بفهمیم بچمون اوتیسم داره؟» از طریق مشاهده رفتار فرزندتان مشخص می‌شود. اختلال اوتیسم بر روی زندگی روزمره، ارتباط با محیط و اجتماع و همچنین یادگیری، تاثیر منفی می‌گذارد. این تاثیر از کودکی آغاز می‌شود. در اوج یادگیری او را به یک کودک منزوی تبدیل می‌کند. برای تشخیص اوتیسم در کودکی باید به رشد ماهانه کودک و بروز یا عدم بروز نوع رفتار توجه کرد. توجه داشته باشید که کودکان در زمینه رشد و دستیابی به مهارتهای مختلف یکسان نبوده و متفاوت هستند. بنابراین نبود یک علت اگر با تاخیر زیاد همراه باشد طبق نظر متخصص اوتیسم تشخیص داده می‌شود. مشاهدات به سه گروه تقسیم میشوند:
- مهارت اجتماعی و روابط با افراد دیگر و همسالان
- بازی کودکان و توجه به علایق آنها (بازی و علاقه به فعالیت در کودکان اوتیسم محدود است)
- بررسی ارتباطهای کلامی و غیرکلامی در کودکان مثل صحبت نکردن یا تکرار یک جمله، پرحرفی و…
از کجا بفهمیم بچمون اوتیسم داره؟ تولد تا 1 سالگی
برای پاسخ به سوال «از کجا بفهمیم بچمون اوتیسم داره؟» باید از 4 ماهگی رفتارها را مورد توجه قرار دهید. این رفتارها عبارتند از:
- 4 ماهگی: غان و غون نمیکند.
- 5 ماهگی: لبخند اجتماعی ندارد.
- 6 ماهگی: عدم خندیدن و به اشتراک‌گذاری احساس خود با والدین و مراقب
عوامل دیگر مانند عدم واکنش به صدا زدن نام خود، ناراحت شدن با صداهای بلند و آرام نشدن با حضور والدین را میتوان نام برد. هیچگونه ارتباط چشمی و نگاه به چهره افراد ندارد. دوست دارد تنهایی بازی کند و به طرف همسالان خود نمیرود.
علائم اوتیسم در کودکان، از 1 تا 2 سالگی
«از کجا بفهمیم بچمون اوتیسم داره؟» باید بین یک تا دوسالگی به رفتارهای کودک توجه کنید. یک کودک با ورود به دو سالگی دوست دارد با همسالان خود باشد. رشد ملموس گفتار و کلام، از مهمترین شاخصهای رشد در دو سالگی هستند.
- کلمات ساده در یا ماما را نمیگوید.
- جملات ساده را در دو سالگی بیان نمیکند.
- در زمانهای مختلف یک کلمه را تکرار می‌کند.
- رشد مهارت زبانی بسیار کند است یا وجود ندارد.
- تکرار رفتارهای بدنی و کلامی، عدم تقلید از دیگران و… نیز از علائم اوتیسم هستند.
- عدم توانایی در راه رفتن با نوک پنجه یا به تنهایی و زمین خوردن مداوم را نیز میتوان نام برد.
- تمایل به تنهایی و پرهیز از ارتباط و نزدیکی با دیگران دارد و ارتباط چشمی با هیچ کس برقرار نمیکند.
از کجا بفهمیم بچمون اوتیسم داره؟ از 2 تا 5 سالگی
اوج رشد کودک در بخش‌های مختلف کلامی، بدنی، اجتماعی، بازی و… از دو سالگی به بعد آغاز می‌شود. سرعت یادگیری کودک در این سن بسیار بالاست. با این حال نقص در چند عامل یا تمام آنها منجر به تشخیص اوتیسم می‌شود.
- تمایل به انزوا و بازی کردن به تنهایی دارد.
- بداخلاق است و رفتارهای پرخاشگرانه دارد.
- قادر به بروز احساس و محبت کردن نیست.
- نمی‌تواند احساسات افراد را تحلیل و درک کند.
- کلمهها و جملات خود یا دیگران را تکرار می‌کند.
- هیچ خلاقیت و نوآوری در بازی ها انجام نمیدهد.
- در تعادل و هماهنگی اعضای بدن دچار اختلال است.
- در صحبت کردن از ضمیرهای اشاره استفاده می‌کند.
- جملات ناقص بیان می‌کند و قادر به جمله سازی ساده نیست.
- نمی‌تواند به سوالات دیگران پاسخ دهد و با لحن غیرعادی حرف می‌زند.
- کودک در بیان احساسات و عواطف مختلف مثل شادی و غم، محدود است.
ناتوانی در انجام فعالیت روزانه و شخصی مثل دستشویی رفتن، لباس پوشیدن، هرزه خواری و خودآزاری مشاهده می‌شود.
