گفتاردرمانی برای کودکان همواره توصیه شده است و تاثیر بسیاری در رشد اجتماعی آن ها در آینده خواهد داشت.گفتار درمانی برای بزرگسالان نیز توصیه شده است اما بسیاری از فواید آن آگاهی ندارند.گفتاردرمانی بزرگسال چیست ؟جلسات گفتاردرمانی برای بزرگسالان با هدف بهبود شرایط گفتار و زبان ، بلع و صوت پس از سانحه یا مشکلات پزشکی توصیه می شود. در ادامه به مبحث گفتاردرمانی بزرگسال چیست بیشتر پرداخته می شود.
رشته ی گفتاردرمانی چیست؟
گفتار درمانی یاآسیب شناسی گفتار و زبان و بلع یکی از شاخه های رشته توانبخشی می باشد که به ارزیابی، غربالگری، درمان و توانبخشی اختلالات مربوط به گفتار و زبان و بلع می پردازد. از آن جایی که هم گفتار و هم زبان برای ارتباط انسان ها ضروری است می توان گفت گفتاردرمانگر به تسهیل ارتباط افراد می پردازد.
گفتاردرمانی بزرگسال چیست ؟
گفتاردرمانی بزرگسالان طیف وسیعی از اختلالات گفتار و زبان و بلع و صوت را شامل می شود. برخی از این مشکلات از دوران کودکی با فرد باقی مانده اند مانند لکنت یا مشکلات تلفظی و برخی از مشکلات نیز بعد از یک حادثه، یا افزایش سن ظاهر شده اند مانند آفازی پس از سکته یا دیزارتری و مشکلات عصبی-عضلانی دیگر.
حیطه های فعالیت گفتاردرمانگر در گفتاردرمانی بزرگسال چیست ؟
- افراد مبتلا به اختلالات تولیدی و تلفظی
- افراد مبتلا به اختلالات صوت
- افراد مبتلا به اختلالات یادگیری
- افراد مبتلا به کم شنوایی
- افراد دچار آفازی یا زبان پریشی
- افراد دارای شکاف لب و کام
- مشکلات بلع در نوزاد، کودک، بزرگسال
- افراد مبتلا به کم توان ذهنی
- افراد مبتلا به انواع سندرم ها همچون سندرم داون
- افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم
- افراد مبتلا به لکنت
- افراد مبتلا به فلج مغزی
- افراد مبتلا به MS و ALS و پارکینسون
میزان تاثیر و طول جلسات گفتاردرمانی بزرگسال چگونه است؟
قطعا میزان تاثیرپذیری، فاصله و طول جلسات بستگی به فاکتورهای مختلفی دارد همچون:
1.سن مراجع: هرچه سن مراجع کمتر باشد یا زمان سپری شده از آسیب کمتر باشد تاثیر گفتاردرمانی بیشتر است.
2.نوع اختلال: برخی از اختلالات پس از تعداد کمی جلسات درمانی حل می شوند اما برخی اختلالات با توجه به ژنتیک اختلال یا سایر عوامل ممکن است چندین سال به طول انجامد.
3.شدت اختلال: طبیعتا هر چه شدت مشکل بیشتر باشد، طول جلسات بیشتر خواهد بود.
4.همکاری مراجع و همراهان: انگیزه خانواده و درمانجو و همکاری و انجام توصیه ها و تمرینات در منزل به تاثیرپذیری بیشتر و پیشرفت مراجع کمک خواهد کرد.
5.بیماری های زمینه ای: وجود انواع مختلفی از بیماری های زمینه ای برای مثال آلزایمر می تواند بر زمان یا نتیجه درمان تاثیر بگذارد.
جلسات گفتاردرمانی چطور برگزار می شود؟
جلسات گفتاردرمانی توسط گفتاردرمانگر انجام می شود. که ممکن است در کلینیک های خصوصی، دولتی یا بیمارستان ها خدمات ارائه دهند. جلسات معمولا انفرادی و حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه می باشد. در جلسات اولیه به ارزیابی دقیق مراجع و اولویت های ارتباطی او می پردازد و مشاورات لازم را به مراجع یا خانواده ارائه می دهد و جلسات درمان به صلاح دید درمانگر به فواصل مختلف ادامه می یابند.
چگونگی انجام تمرینات گفتاردرمانی
خانواده یا مراجعین معمولا از درمانگر درمورد مدت زمان و فاصله ی بین تمرینات در منزل سوالاتی می پرسند. با توجه به شرایط و ویژگی های اختلال مراجع اغلب توصیه می شود که در کودکان تمرینات گفتار و زبان کوتاه و به دفعات بیشتر اجرا شود و بدین شکل از خستگی و عدم تاثیر تمرینات جلوگیری کنند.
اهمیت گفتاردرمانی بزرگسال
بسیاری از اختلالات گفتاری در بزرگسالی نتیجه ی عدم درمان مشکل پایه ای در کودکی می باشد، اختلالاتی همچون مشکلات تلفظی شدید، لکنت ، اوتیسم و … در صورت عدم مراجعه به گفتاردرمانی باقی می مانند و بر زندگی آینده فرد در بزرگسالی تاثیر خواهند گذاشت. با این حال هر زمان با مراجعه به گفتاردرمانی می توان از بدترشدن شرایط جلوگیری کرد یا در جهت بهبود شرایط کوشید.
تمرینات گفتاردرمانی در منزل
تمرینات گفتاردرمانی پس از مراجعه به کلینیک گفتاردرمانی یا ویزیت آنلاین و ارزیابی مراجع، توسط درمانگر توصیه می شوند تا در منزل اجرا شوند. اینکه شما به چه تمرینات گفتاردرمانی نیاز دارید و به چه شکل و چه مدت باید تمرینات را اجرا کنید نیاز به ارزیابی دقیق مشکل دارد و نمیتوان یک برنامه کلی تحت عنوان تمرینات گفتاردرمانی به تمام مراجعین پیشنهاد داد.
نکات مهم در انجام تمرینات گفتاردرمانی بزرگسالان
- برنامه ریزی: یکی از عوامل مهم در تاثیرگذاری تمرینات گفتاردرمانی چه در کودکان چه بزرگسالان، امجام تمرینات بصورت منظم و مستمر است. برنامه ریزی دقیق و کاربری نوسط متخصص گفتاردرمان برای هر بیمار تهیه می شود و در اختیار بیمار و خانواده او قرار می گیرد.
- مکان مناسب: فراهم کردن مکانی ارام برای بیمار در جهت اجرای تمرینات بدون استرس بسیار اهمیت دارد.
- زمان بندی: وجود یک جدول زمان بندی برای اجرای درست و زمان دار هر تمرین برای جلوگیری از خستگی یا اتلاف وقت بسیار مهم است.
نمونه ای از مشکلات بزرگسالان که نیاز به گفتاردرمان دارند
- بزرگسالان دچار سکته مغزی یا آسیب مغزی معمولا برای سازماندهی مجدد گفتار و زبان و حافظه خود نیاز به گفتاردرمانی دارند.
- بزرگسالان پس از آسیب یا سکته مغزی نیاز به تمرینات بلع برای برگشتن به بلع ایمن دارند.
- بزرگسالان ممکن است با افزایش سن یا بیماری های پزشکی و خودایمنی دچار MS ، ALS ، پارکینسون و … شوند که نیاز به گفتاردرمانی دارند.
- بزرگسالان در اثر انجام عمل های جراحی دچار مشکلات صوت، حنجره یا بلع شوند.
- بزرگسالان بخاطر مصرف دخانیات و سیگار دچار مشکلات صوتی شده باشند.
در جلسه اول مراجعه به گفتاردرمانی چه اقداماتی صورت می گیرد
ابتدا درمانگر به انجام مصاحبه با مراجع می پردازد و تاریخچه پزشکی و سلامت بیمار را جویا می شود و ثبت می کند. سپس با توجه به شکایت بیمار و همراهان تست ها و آزمون های رسمی یا غیررسمی را اجرا می کند تا نقاط قوت و ضعف بیمار را بیابد.
در برخی مراجعین ممکن است بخاطر مشکلات بلع یا صوت نیاز به عکس برداری های خاص از جمله استروبوسکوپی باشد تا تصمیم گیری بالینی به درستی انجام شود.
معرفی جزئی حیطه های مورد نیاز به گفتاردرمانی در بزرگسالان
- گفتار راهی برای بیان نیاز ها، احساسات و عواطف با آوا های هر زبان
- زبان شامل مجموعه قوانین و مقررات برای برقراری هرنوع ارتباط یا درک آن
- شناخت شامل انواع مختلف حافظه، توجه و تمرکز، حل مسئله، سازماندهی و عملکرد اجرایی
- بلع(دیسفاژی) هر یک از مراحل بلع بصورت ایمن و بدون خطر خفگی یا اسپیراسیون صورت بگیرد و در صورت نیاز توصیه های لازم یا تغییر در نوع و شکل و زمان وعده های غذایی شکل گیرد.
- روانی شامل مشکل در داشتن گفتاری روان و عواقب لکنت
- صوت شامل کیفیت، زیر و بمی ، تنفس و مشکلات ساختاری در تارهای صوتی
- تشدید شامل تغییر کیفیت صدا و وضوح گفتار بختطر مشکل در خروج هوا از دهان یا بینی یا نقص در بسته شدن دریچه کامی حلقی که ممکن است بر اثر جراحی لوزه ها مشاهده شود.
