اتیسم! واژه‌ای آشنا در دنیای امروزی که بخش زیادی از جوامع پیشرفته امروزه را درگیر نموده و مشکلات ارتباطی، رفتاری، شناختی و … که کودکان طیف اتیسم با آن سر و کار دارند، دل مشغولی‌های بیشماری را برای خانواده و اطرافیان آن‌ها به بار آورده است. یکی از مواردی که به یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده این کودکان تبدیل شده، مشکلات رفتاری است که در پی اتیسم در این کودکان پدید می‌آید. کلیشه‌های رفتاری، پرخاشگری، اضطراب و … تنها بخشی از مشکلات رفتاری است که در یک کودک دارای اتیسم ممکن است مشاهده شود.
دلایل مشکلات رفتاری در کودکان اتیسم
همانگونه که نشانه‌های طیف اتیسم از کودکی به کودک دیگر ممکن است تفاوت‌های بسیاری داشته باشد، دلایل مشکلات رفتاری این کودکان نیز با همدیگر متفاوت است. این دلایل ممکن است متاثر از شرایط خود کودک، محیط زندگی و تعاملی او و یا هر دوی این‌ها باشد. اما بصورت کلی میتوان دلایل زیر را برای مشکلات رفتاری کودکان اتیستیک در نظر گرفت:
مسائل حسی
یکی از مهمترین دلایل مشکلات رفتاری در کودکان دارای اتیسم، مشکلات حسی و مسائل مربوط به آن است که معمولا اضطراب زیادی برای این کودکان ایجاد می‌کنند. در واقع کودک ممکن است از کم حسی یا بیش حسی رنج ببرد که البته هرکدام عوارض متفاوتی دارند.
کودک اتیسمی که دچار کم حسی است معمولا ورودی‌های حسی را از حواس پنجگانه‌اش به خوبی دریافت نمی‌کند و به همین دلیل همواره تمایل دارد چیزی سمت دهنش ببرد یا صدای بلندی بشنود و … .
در نبود این موارد کودک دارای اتیسم ممکن است دچار اضطراب شدید و سایر مشکلات رفتاری شود. همچنین یک کودک دارای اتیسم که از بیش حسی رنج می‌برد ممکن است این ورودی‌ها را بیش از حد معمول دریافت کند و به همین دلیل نسبت به بعضی غذاها حساسیت نشان دهد، از مسواک زدن بدش بیاید، نسبت به کوچکترین صداها حساسیت نشان دهد و … .
برقراری ارتباط یکی از مشکلات رفتاری کودکان اتیسم
یکی دیگر از دلایل مهم مشکلات رفتاری در کودکان اتیسم، مشکلات این کودکان در برقراری تعاملات اجتماعی و تمایل به ماندن در دنیای خود است. در واقع یک کودک دارای طیف اتیسم تمایلی به در اشتراک گذاشتن دنیای خود با دیگران ندارد و اگر کسی خلوتش را به هم بزند، ممکن است دچار مشکلات رفتاری شدیدی شود.
همچنین این کودکان در برقراری تماس چشمی دچار ضعف‌های فراوانی هستند، توجه به اسمشان ضعیف است و در فهم احساسات، عواطف و خواسته‌های دیگران نواقصی دارند و به طبع آن در دوستیابی به مشکل می‌خورند. بنابراین این مساله می‌تواند عوارض و مشکلات رفتاری بیشماری را برای یک کودک اتیستیک به همراه داشته باشد.
نیازها و خواسته ها
از طرف دیگر یک کودک اتیسم ممکن است به واسطه ضعف در گفتار و زبان، در بیان خواسته‌ها، نیازها و حتی احساساتش دچار مشکلات فراوانی شود. همچنین ممکن است کودک درد یا مریضی داشته باشد و نتواند آن را بیان کند. طبیعتا در این شرایط کودک دارای اتیسم ممکن است دچار اضطراب و استرس فراوانی شود.
سبک ارتباطی والدین
سبک ارتباطی اطرافیان کودک نیز می‌تواند مشکلات رفتاری کودک دارای اتیسم را تشدید کند. والدین، اعضای خانواده، دوستان و … باید سبک ارتباطیشان به گونه‌ای باشد که اضطراب کودک را تشدید نکرده و در عین حال تمایل کودک اتیسم به ارتباط با دیگران را تقویت کنند. برای این منظور میتوان از متخصصان امر همچون روانشناس، گفتاردرمانگر، کاردرمانگر و … کمک گرفت.
انواع مشکلات رفتاری در کودک دارای اوتیسم
مشکلات رفتاری یک کودک اتیسم ممکن است در دو دسته کلی درونی و بیرونی مشاهده شود. مشکلات درونی بیشتر خود کودک را از درون آزار می‌دهند و عوارض شخصی برای کودک دارند و مشکلات بیرونی ممکن است عوارضی برای سایر افراد از جمله خانواده و دوستان کودک اتیسم داشته باشند.
- مشکلات رفتاری درونی : از جمله این مشکلات میتوان به افسردگی، استرس، کمبود اعتماد به نفس،ضربه به خود، انزوا و … ناشی از اتیسم اشاره کرد.
- مشکلات رفتاری بیرونی : شامل پرخاشگری، ضربه به دیگران، بیش فعالی و سطح انرژی و هیجان بالا، قشرق به پا کردن و … که می‌تواند در یک کودک اتیستیک دیده شود.
راه حل درمان مشکلات رفتاری کودکان دارای اوتیسم
در دنیای امروز که همه مسائل و دغدغه‌ها را میتوان با تکیه بر شواهد و دلایل علمی، به خوبی حل و فصل کرد، مشکلات رفتاری یک کودک دارای اتیسم نیز از طریق همین مسیر قابل حل است. توانبخشی و راهکارهای آن به خوبی می‌تواند آموزش مناسب را به خانواده‌ها داده و آن‌ها را در مسیر کاهش اضطراب‌های ناشی از مشکلات رفتاری در کودک خود یاری نماید. همانطور که گفته شد یکی از مواردی که مشکلات رفتاری زیادی را برای یک کودک اتیسم به بار می‌آورد، مشکلات حسی است که برای حل این مشکل در کودکان اتیسم میتوان از کاردرمانی و خدمات آن استفاده کرد.
علاوه بر این ها یک گفتاردرمانگر حاذق به خوبی می‌تواند کودک دارای اتیسم را از نظر گفتار، زبان و ارتباط به جلو رانده و از این طریق مشکلات رفتاری این کودک و دغدغه‌های او را کمتر و کمتر کند و همچنین خانواده‌ها نیز می‌توانند از نظرات روانشناس یا هر مشاور دیگری که در زمینه اتیسم و مسائل مربوط به آن تخصص دارد، بهره بجویند و مسیر را با آرامش بیشتری طی نمایند.
