بسیاری از اوقات والدینی را می‌بینیم که تمام تلاش خود را می‌کنند تا بر تفاوتی که میان فرزند خود و سایرین می‌بینند، سرپوش بگذارند و امیدوار هستند که همه چیز به روال عادی بر خواهد گشت. اما در یک نقطه نگرانی آنها نسبت به فرزندشان بر تمام توجیه ها غلبه خواهد کرد و در این لحظه احساس می‌کنند که باید کاری کرد. اما چه کاری؟ در این مطلب خواهیم گفت برای تشخیص اوتیسم کجا مراجعه کنیم
اختلال طیف اوتیسم از چالش برانگیزترین اختلالات روانشناختی در دوران کودکی است که هر خانواده‌ای را در ابتدای امر سردرگم خواهد کرد. در این مقاله ما سعی داریم که مسیر تشخیص اختلال اوتیسم را روشن کنیم تا با اطمینان بیشتری در راستای مداخله گام برداریم اما در ابتدا باید بدانیم اوتیسم چیست؟
برای تشخیص اوتیسم کجا مراجعه کنیم
مجموعه پیچیده و نا همگون از اختلالات رشدی عصبی (neurodevelopmental) و اختلال در روند رشد و تکامل مغز است که تا قبل از ۳ سالگی باعث بروز مشکلات رشدی می‌شود.
به طور کلی کودکان طیف اوتیسم در دو حوزه زیر آسیب می بینند :
1) نقایصی در ارتباطات و تعاملات اجتماعی
2) الگوهای رفتاری، فعالیت‌ها و علاقمندی های تکراری و محدود
این نشانه ها از اوایل دوران کودکی قابل مشاهده اند و فعالیت های روزانه فرد را محدود و یا مختل می‌کنند.
اهمیت تشخیص اوتیسم
همانطور که گفته شد بسیاری از اوقات خانواده ها به واسطه اطمینان از علائم و امید به اینکه همه چیز به روال عادی برمی‌گردد از بررسی این که کودکشان ممکن است دارای اختلال اتیسم باشد، سر باز می‌زنند. اما خانواده ها باید بدانند که تأخیر در ارجاع، تشخیص و درمان به موقع را به تعویق می‌اندازد و اثرات جبران ناپذیری را بر کیفیت زندگی کودک در طولانی مدت خواهد گذاشت.
تشخیص اوتیسم
تشخیص اختلال اتیسم می‌تواند بسیار مشکل باشد چون مانند بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات دیگر تست آزمایشگاهی و پزشکی وجود ندارد که نشان دهنده این اختلال باشد. به علاوه این اختلال طیف گسترده‌ای از علائم را شامل می‌شود که تشخیص را دشوارتر می‌کند اما پزشکان تا قبل از ۳ سالگی با مجموعه ارزیابی‌های رشدی و پزشکی به تشخیص نهایی می رسند چرا که دسته بندی علائم آنقدر قابل توجه است که در بسیاری از موارد الگوی کلی قابل تشخیص است.
چه کسانی صلاحیت تشخیص اتیسم را دارند؟
تشخیص اختلال اتیسم به دلیل تنوع علائم و طیف گسترده آن تنها به واسطه یک فرد انجام نمی شود. بلکه یک تیم پزشکی متشکل از روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب، گفتار درمانگر، روانشناس کودک و گاه تخصص های مرتبط دیگر به تشخیص نهایی می رسند.
تیم پزشکی با بررسی سوابق تکاملی و رفتاری کودک، ابزارهای رسمی و غیررسمی سنجش های شنوایی و گفتاری و برحسب تجربیات علمی به تشخیص می رسند. از سنین ۱۸ ماهگی امکان شناسایی اختلالات طیف اتیسم وجود دارد اما عموما از سن ۲ سالگی تشخیص قطعی انجام می‌شود. غربالگری اتیسم در مهدکودک ها و در مراکز بهداشتی نیز از دو سالگی شروع می شوند.
تشخیص رشدی
ارزیابی رشدی به شکل توصیفی انجام می‌شود و بر مهارت ها و تاخیر های احتمالی رشد کودکتان متمرکز است و به سوالات زیر پاسخ می دهد:
آیا کودک اوتیسم است؟ کودک در چه سطح هوشی قرار دارد؟ آیا کودک دچار مشکلات حسی، تاخیر حرکتی و … می‌باشد؟ متخصصینی که صلاحیت تشخیص رشدی را دارند در پزشکان، روانپزشک اطفال، نورولوژیست اطفال و در پیراپزشکان، گفتار درمانگرها، کاردرمان ها و روانشناس های کودک هستند.
تشخیص پزشکی
ارزیابی پزشکی به دنبال علت مشکلات است و به سوالات زیر پاسخ می دهد:
چرا کودک دارای مشکلات رشدی است؟ آیا مشکل ژنتیکی وجود دارد؟ اگر کودک دیگری متولد شود، احتمال آنکه کودک دیگر نیز با همین مشکل باشد، چقدر خواهد بود؟
تشخیص پزشکی به شما کمک می‌کند از مشکلات فیزیولوژیکی همراه آگاه شوید و در صورت لزوم، مداخلات دارویی نیز از طریق تشخیص پزشکی لحاظ می‌شود.
ضمنا در زمان تشخیص موارد زیر نيز باید مشخص شوند :
همراهی یا عدم همراهی اختلالات و آسیب های هوشی
همراهی یا عدم همراهی اختلالات زبان
همراهی با یک بیماری ژنتیکی یا یک بیماری شناخته شده پزشکی یا عوامل محیطی
همراهی با اختلالات تکاملی روانی یا رفتاری دیگر
