رشته کاردرمانی (همانطور که در مطلب تعریف انواع کاردرمانی اشاره شد)، یکی از شاخه‌های اصلی توانبخشی است که تمرکز اصلی آن بر بازگرداندن توانایی‌های ذهنی و جسمی و استقلال فرد در کارهای روزمره‌اش می‌باشد.
امروزه برنامه‌ها و خدمات درمانی در کاردرمانی به سه شکل مراجعه حضوری به کلینیک، کاردرمانی آنلاین و کاردرمانی در منزل (home visit) به مراجعین ارائه می‌گردد. طبیعتا هر کدام از این اشکال مزیت‌ها و معایب خاص خودش را دارا می‌باشد که می‌تواند برای مراجعین مختلف مناسب باشد یا نباشد. در مطلب پیش رو قصد داریم به بررسی و تحلیل خدمات کاردرمانی در منزل بپردازیم.
کاردرمانی در منزل
این شکل از خدمات کاردرمانی همانگونه که از اسمش پیداست، به ارائه خدمات درمانی در منزل (یا محیط کار) آن دسته از بیمارانی می‌پردازد که به دلیل جراحت، سکته مغزی، اختلالات مخچه و …. قادر به انجام امور روزمره زندگی خود به صورت طبیعی نیستند.
انتخاب این نوع از خدمات توسط مراجعین می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که به بررسی مهمترین آن‌ها می‌پردازیم.
راحتی کار مراجعین دارای اختلالات حرکتی: به دلیل اینکه اکثریت مراجعین کاردرمانی، اختلالات حرکتی متعددی دارند (بخصوص در موارد شدید)، جابجایی روزمره برای تردد به کلینیک کاردرمانی برایشان امر طاقت فرسایی می‌باشد. خدمات کاردرمانی در منزل تا حدودی این مساله را برطرف نموده و راحتی و آرامش بیشتری را برای مراجع به ارمغان می‌‌آورد.
حذف هزینه‌ها و مشکلات ناشی از رفت و آمد در سطح شهر: ترافیکروزمره، آلودگی هوا، شلوغی ایستگاهای حمل و نقل عمومی و … می‌تواند مشکلات مراجعین کاردرمانی را دوچندان کند. بخصوص اگر این مراجعین مشکلات همراه مثل بیماری‌های تنفسی و … داشته باشند. کاردرمانی در منزل می‌تواند تا حدود زیادی دغدغه مراجعین را از این بابت رفع و رجوع کند.
ایجاد محیط حمایتی و افزایش روحیه: طبیعتا امن‌ترین و آرامش‌بخش‌ترین محیط برای هر فردی محیط منزل می‌باشد. این محیط (اگر مناسب باشد)، می‌تواند استرس فرد را کاهش داده و روحیه و اعتماد بنفس او را افزایش دهد. بنابراین محیط خانه بعنوان یک محیط حمایتی و شفا بخش عمل کرده و در این شرایط تاثیر برنامه‌های درمانی بیش از پیش می‌شود.
انجام تمرینات با وسایل در دسترس: یکی از اهداف نهایی کاردرمانی، افزایش استقلال فرد در انجام کارهای روزمره‌اش می‌باشد. از آنجایی که درمانگر برای انجام تمرینات کاردرمانی در منزل، باید از وسایل در دسترس موجود در منزل استفاده نماید، این امر موجب عادت کردن بیمار به این وسایل می‌شود و طبیعتا رسیدن به هدف نهایی (استفلال هرچه بیشتر فرد) را راحت‌تر می‌نماید.
خدمات و آشنایی با انواع کاردرمانی
این دسته از خدمات کاردرمانی همچون سایر اشکال آن، توسط متخصصان کاردرمانی انجام می‌گیرد. خدمات ارزیابی_تشخیصی تخصصی، ارائه پلن درمانی و ارائه خدمات کمکی و همچنین پیشنهاداتی برای تغییر محیط در راستای تسهیل شرایط (بطور مثال در حمام، دستشویی، اتاق و …)، و نیز مشاوره‌های تخصصی، از جمله خدماتی است که تحت پوشش کاردرمانی در منزل قرار می‌گیرد.
همچنین تسهیل بعضی امور مورد نیاز بیمار از جمله رانندگی از خدماتی است که هوم ویزیت کاردرمانی می‌تواند پوشش دهد. با تدوام دریافت این شکل از برنامه‌های درمانی، رفته رفته خود افراد خانواده مراجع این برنامه‌ها را یاد گرفته و نیازشان به صرف هزینه و وقت کمتر و کمتر می‌شود.
روش‌های موثر در توانبخشی بیماران
روش‌هایی همانند ورزش‌های کوتاه روزانه، پیاده روی‌های روزانه، ورزش‌های هوازی، ورزش‌های موثر برای قلب و عروق و … از جمله فعالیت‌هایی هستند که بیمار می‌تواند در جهت افزایش تاثیر کاردرمانی در منزل، انجام دهد. همچنین انجام تمرینات مقاومتی که به طبع آن با قدرتمند شدن عضله‌های بازو، بیمار می‌تواند مانند گذشته عملکردهای حرکتی خود را به‌طور طبیعی انجام دهد.
برای افزایش تاثیر توانبخشی حرکتی در بیماران، متخصص از بیمار می‌خواهد تمرین‌های خاصی را برای تقویت عضلات و ماهیچه‌های خود انجام دهد. برای مثال متخصص از بیمار می‌خواهد شروع به تا کردن لباس‌های خود به‌صورت روزانه کند، چرا که این کار باعث قوی‌تر شدن عضلات بیمار می‌شود. همچنین برای اینکه تأثیر این فعالیت بیشتر شود، می‌توان موقع تا کردن لباس وزنه‌هایی را دور مچ بیمار ببندد. بالا رفتن قدرت و استقامت عضله‌های بیمار باعث می‌شود بیمار کارهای روتین و روزانه خود را راحت‌تر انجام دهد.
هزینه انواع کاردرمانی
یکی از دغدغه‌های اساسی و مهم امروزه برای خانواده‌های مراجعین کاردرمانی بخصوص آن دسته از خانواده‌هایی که هوم ویزیت را ترجیح می‌دهند، هزینه این دسته از خدمات است. طبیعتا به‌صورت کلی هزینه یک جلسه کاردرمانی در منزل از کاردرمانی در کلینیک بیشتر می‌باشد. اما عوامل زیادی می‌تواند در کم یا زیادتر شدن این هزینه تاثیرگذار باشد که از جمله آن می‌توان به شهر محل سکونت، نوع و شدت اختلال، زمان و تعداد جلسات، رزومه و سطح تخصص درمانگر و … اشاره کرد.
به صورت کلی نمی‌توان گفت که کدام یک از اشکال کاردرمانی موثرتر است، چرا که این مساله به عوامل متعددی از جمله شرایط جسمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مراجع بستگی دارد. اما کاردرمانی در منزل به دلیل شرایطی که گفته شد برای بخشی از بیماران راحتی و آسایش بیشتری را فراهم آورده و بهبودی او را سریع‌تر از پیش حاصل می‌نماید.
