خصوصیات کودکان بیش فعال

اختلال نقص توجه-بیش فعالی یا ADHD یکی از رایج ترین اختلالات عصبی رشدی پیچیده در حیطه روانشناختی کودکان است. این اختلال می‌تواند بر موفقیت کودک در مدرسه و همچنین بر روابطش با سایر کودکان و بزرگسالان تاثیر بگذارد و اگر مداخله و درمان به موقع این کودکان انجام نگیرد‌؛ مشکلات این کودکان همراه با افزایش رشد آنها تداوم خواهد یافت و آنها را تبدیل به نوجوانان و بزرگسالان بیش فعال خواهد کرد. اما سوال این است که خصوصیات کودکان بیش فعال چیست؟

شیوع بیش فعالی

بر اساس نظرسنجی ملی والدین در سال 2016، ۹.۴ درصد از کودکان در آمریکا مبتلا به بیش فعالی هستند. برآورد هایی که اخیراً صورت گرفته نشان دهنده آن است که حدود ۱ تا ۵ درصد کل جمعیت دنیا ADHD دارند! میزان شیوع بیش فعالی در پسران در مقایسه با دختران ۵ مرتبه بیشتر است. علی رغم آن که دختران و پسران هر دو دارای مشکلات نقص توجه اند؛ پسران در مقایسه با دختران با احتمال بیشتری پرتحرک ترند و در کنترل کردن خودشان مشکل بیشتری دارند.

خصوصیات کودکان بیش فعال

ADHD یا اختلال نقص توجه-بیش فعالی برای کودکانی به کار می رود که درسه حیطه اصلی مشکل دارند. این سه حیطه

عبارت اند از:

1)رفتار بیش از حد فعال

2)رفتار تکانشی یا بی محابا بودن

3)نقص توجه

رفتار بیش از حد فعال

1-کودک غالبا وول می خورد و دست و پایش را تکان می دهد.

2-غالبا در کلاس یا جاهای دیگری که انتظار می رود بنشیند صندلی خود را ترک می کند.

3-در جاهایی که مناسبت ندارد راه می رود یا از در و دیوار بالا می رود.

4-غالبا بازی یا فعالیت هایش پر سرو صداست.

5-مرتباً درحال حرکت است و به نظر می رسد موتوری او را به حرکت وا می دارد.

6-معمولا زیاد صحبت می کند.

 رفتار تکانشی یا بی محابا بودن

تکانشی بودن به معناي عمل کردن بدون در نظر گرفتن پیامدهاي ناشی از آن است. کودکان داراي ADHD ممکن است به شيوه‌هاي مختلفی بصورت تکانشی عمل کنند مانند

1)گفتن یا انجام دادن اولین چیزي که به ذهنشان خطور می‌کند و یا شرایط برای انجام آن مهیاست.

2)در نوبت گیری مشکل دارند و نمی‌توانند برای نوبت خود منتظر بمانند.

3)آنها نمیتوانند جلوی خود را در واکنش های فوری بگیرند از این‌رو در انجام تکالیفی که مستلزم  صبر و شکیبائی زیاد است؛

  دچار مشکل می‌شوند.

4-نمی توانند یک پاسخ یا رفتار را علیرغم انتظار عواقب منفی به تاخیر بیاندازند.

5- در صحبت ها یا کار دیگران دخالت می‌کنند.

6- قبل از اتمام سوال پاسخ می‌دهند و صحبت دیگران را قطع می‌کنند.

ارتباط نقص توجه با کودکان بیش فعال

کودکان دچار ADHD داراي توجه کوتاه مدت اند. براي آنها تمرکز کردن بسیار دشوار بوده و از این رو در یادگیري مهارتهاي تحصیلی و عملی جدید دچار مشکل هستند. مطالعاتی که در ایالات متحده صورت گرفته نشان میدهد که 90 درصد کودکان داراي ADHD موفقیت هاي تحصیلی بسیار کمی در مدرسه داشته و 20 درصد آنها نیز مشکلات یادگیري دارند.

1-کودک غالبا از توجه به جزئیات ناتوان است. در امور تحصیلی، کار یا سایر فعالیت ها مرتکب اشتباهات ناشی از بی دقتی می شود.

2 -هنگام صحبت مستقیم با او به نظر می رسد که گوش نمی کند.

3-اغلب قادر به پیگیری دستورات و یا اتمام کارها نمی باشد، مثلا تکلیف درسی اش را کامل نمی کند.

4-معمولا از فعالیت هایی که نیاز به تلاش ذهنی دارد اجتناب می کند.

5-اغلب وسایل خود را گم میکند

6-غالبا محرک های بیرونی حواسش را به آسانی پرت می کند.

7-در فعالیت های روزمره غالبا فراموش کار است.

لازم به ذکر است که برخی از کودکان مشکلاتی در توجه و تمرکز کردن نشان می‌دهند اما لزوماً تکانشی یا بیش فعال نیستند. این دسته از کودکان با عنوان نقص توجه یا ADD  توصیف می‌شوند چرا که کودک به جای مخل بودن و رفتارهای تکانش گری و بیش فعالی، آرام و ساکت است.

رابطه ی بیش فعالی و هوش

بسیاری از خانواده ها در ابتدا فعالیت‌های کودک بیش فعال خود را به علت حس کنجکاوی و هوش بالای کودک خود می‌دانند؛ بعضی دیگر نیز هوش پایین کودکان بیش فعال را عامل عدم موفقیتشان در تمرکز روی موضوعات و یادگیری مهارتهای جدید می‌ پندارند اما پژوهش ها حاکی از آن است کهADHD  هیچ ارتباطی با هوش ندارد و کودکان با هر بهره‌ی هوشی می‌توانند دچارADHD  باشند.

مشکلات اجتماعی کودکان ADHD

کودکانی که دچار ADHD شديدي هستند ممکن است توسط سایر کودکان طرد شده یا مورد تنفر آنها واقع گردند زیرا باعث برهم زدن بازي آنها شده یا به وسایل بچه‌هاي دیگر آسیب میزنند. معمولاً بر روي کودکان دچار ADHD به راحتی برچسب «دردسرآفرین» خورده میشود و والدینشان اکثراً گمان میکنند که چنین رفتارهاي نامطلوبی بواسطه عدم کنترل دقیق کودکشان شکل گرفته است.

بخشی از مشکلات مربوط به کودکان داراي ADHD این است که آنها خودشان درك نمیکنند که رفتارشان چه تأثیري بر روي اطرافیان میگذارد و این یکی از خصوصیات کودکان بیش فعال است. آنها ممکن است در پی ایجاد رفاقت یا دوستی باشند اما هیچگونه ایده ای راجع به چگونگی انجام این کار نداشته باشند و هیچگاه قوانین اصلی رفتار اجتماعی را که اکثر کودکان به طور طبیعی فرا میگیرند، تقویت نمیکنند. از آنجائی که این دسته از کودکان تکانشی عمل میکنند براي سایر کودکان نیزبسیار آسان است که آنها را جهت انجام رفتارهاي نامطلوب اغفال کنند.