اختلال بیش فعالی و نقص توجه، یک اختلال رفتاری شایع می‌باشد که حدود ۸ الی ۱۰ درصد کودکان به آن مبتلا هستند . احتمال وجود این اختلال در پسران سه برابر دختران است اما علت این تفاوت همچنان ناشناخته می‌باشد. در این مطلب می خواهیم بدانیم اگر بیش فعالی درمان نشود چه اتفاقی خواهد افتاد؟
کودکان مبتلا به بیش فعالی بدون فکر عمل می‌کنند، بیش از اندازه تکانشگر اند و در تمرکز کردن با مشکلات زیادی رو به رو هستند. آن‌ها غالبا متوجه هستند که اطرافیان چه انتظاری از آن‌ها دارند اما براورده کردن این انتظارات برای آن‌ها دشوار است چرا که نمی‌توانند آرام بنشینند، دقت کنند و به جزئیات توجه داشته باشند.
علائم بیش فعالی
- بیش از حد معمول فعالیت و تحرک دارند
- دائما و به راحتی حواسشان پرت شده و نمی‌توانند حتی برای مدت کوتاهی مشغول یک عمل ثابت و واحد باشند
- تکانشی هستند و بدون فکر و ناگهانی دست به کار هایی می‌زنند
- تمرکز کردن برایشان بسیار سخت و دشوار
شاید برخی گمان کنند که مواردی مثل مصرف زیاد قند ، تماشای زیاد و بیش از حد تلویزیون، عوامل اجتماعی و محیطی مانند فقر یا مشکلات خانوادگی و رفتار والدین در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند. اما مطالعات انجام شده، تاثیر هیچ یک از این موارد را تایید نمی‌کنند. البته این عوامل می‌توانند شدت علائم را بیشتر کنند اما شواهد آنقدر قوی نیست که بتوان آن ها را از عوامل ایجاد بیش فعالی دانست.
علل و عوامل ایجاد ADHD اغلب ناشناخته‌اند اما تحقیقات نشان می‌دهند که ژنتیک نقش ۵۰ الی ۶۵ درصدی در ابتلا به این اختلال دارد. سابقه وجود ADHD در اعضای خانواده و همچنین سابقه سایر اختلالات روانی همانند افسردگی، اضطراب، وسواس و…. در والدین، ریسک ابتلا به بیش فعالی را در کودکان افزایش می‌دهد.
علاوه بر ژنتیک عوامل دیگری نیز می‌توانند ریسک ابتلا به بیش فعالی را افزایش دهند ، مانند :
- آسیب مغزی
- قرار گرفتن مادر در دوران بارداری و یا خود کودک در سنین پایین در معرض آلودگی های محیطی مانند سرب
- مصرف الکل و دخانیات توسط مادر در دوران بارداری
- زایمان زودرس
- وزن کم هنگام تولد
تشخیص بیش فعالی
تشخیص ابتلای کودک به بیش فعالی در چندین مرحله انجام شده و آزمایش واحدی برای تشخیص آن وجود ندارد. برخی از مشکلات دیگر همچون اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و انواع خاصی از اختلالات یادگیری می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. بنابراین یک مرحله از فرایند تشخیص شامل آزمون های شنوایی و بینایی است تا سایر مشکلات احتمالی را رد کند.
فرایند تشخیص معمولا شانل یک چک لیست برای ارزیابی علائم و گرفتن تاریخچه کودک از والدین، معلم ها، و گاهی خود کودک می‌باشد.
درمان اختلال بیش فعالی :
در اغلب موارد بهتر است درمان بیش فعالی با ترکیبی از روش های رفتار درمانی و درمان های دارویی صورت بگیرد. برای کودکان پیش دبستانی بیش فعال، رفتار درمانی به ویژه آموزش برای والدین، اغلب به عنوان اولین اقدام قبل از مصرف دارو توصیه می‌شود. معمولا این که چه شیوه درمانی بهترین پاسخ را می‌دهد، به کودک و خانواده او بستگی دارد.
اگر بیش فعالی درمان نشود
خطرات درمان نکردن اختلال ADHD شامل مشکلات تحصیلی، اجتماعی و عاطفی در دوران کودکی می‌باشد. در بزرگسالی ممکن است بر عملکرد شغل، روابط زناشویی و خانوادگی، سلامت روان و حفظ ایمنی در رانندگی نیز تاثیرگزار باشد.
کودکانی که در کودکی درمان نشوند، بیشتر احتمال دارد که در بزرگسالی با دارو، مواد مخدر و الکل خود درمانی کنند.
طبق مطالعات، ۳۰ درصد از نوجوانان مبتلا به ADHD که درمان نشده‌اند در مقایسه با ۱۰ درصد افرادی که مبتلا به این اختلال نیستند، نمی‌توانند مدرسه را به اتمام برسانند.
۳۸ درصد بزرگسالان جوان مبتلا به بیش فعالی درمان نشده، در مقایسه با ۴۰ درصد از افراد سالم، بیشتر دچار بارداری ناخواسته شده‌اند.
۱۷ درصد آن ها در مقایسه با ۴ درصد افراد سالم، بیماری جنسی مسری کنترل شده دارند.
بزرگسالان دارای بیش فعالی درمان نشده، در رانندگی به طور جدی با مشکلاتی همچون بی توجهی و بدون فکر عمل کردن رو به رو هستند و ۲ الی ۴ برابر بیشتر از سایر هم سن های خود دچار تصادفات و سانحه های رانندگی می‌شوند.
بیش فعالی در بزرگسالان :
از هر سه کودک مبتلا به بیش فعالی، دو نفر در بزرگسالی نیز با این اختلال رو به رو خواهند بود. بیش فعالی چیزی فراتر از فقدان تمرکز است. ADHD مدیریت زندگی روزمره را دشوار می‌کند، تکانشگری را افزایش می‌دهد و کار های نیازمند سازماندهی، برنامه ریزی و تمرکز را با مشکلات فراوانی همراه می‌کند.
این مشکلات اغلب با سو مصرف الکل، مواد مخدر و در ادامه با مشکلات عاطفی و سبک زندگی همراه خواهد بود.با آموزش و پشتیبانی می‌توان علائم ADHD را در بزرگسالی مدیریت کرده و حتی برخی از نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل کرد.
برخی از علائم بیش فعالی در بزرگسالان :
- بی دقت هستند، به جزئیات توجهی نمی‌کنند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود
- گوش کردن به صحبت های دیگران برایشان دشوار است و به همین جهت مرتبا صحبت آن ها را قطع می‌کنند، جملاتشان را تمام می‌کنند و یا در جایی که نباید، صحبت می‌کنند
- تحمل انتظار کشیدن را ندارند
- فراموشکار هستند و وسایلشان را گم می‌کنند یا نمی‌دانند که آن ها را کجا گذاشته‌اند
