شاید از میان شما والدینی باشند که حس کنند یک جای کار در روند رشد فرزندشان ایراد دارد و چیزی درست نیست، اما واقعا نمیدانند باید از کجا شروع کنند و اشکال کار کجاست. اما چه زمانی کودک به گفتاردرمانی نیاز دارد ؟ این سوالیست که در این مقاله پاسخ داده می شود.
ابتدا سوالات احتمالی والدین بیان می شود:
“آیا واقعا کودک من به گفتار درمانی نیاز داره؟”
“تا چه سنی کودک من نمیتونه حرف رِ را تلفظ کنه؟”
“چرا من تنها کسی هم که حرف کودکم رو متوجه میشم؟”
در ذهنشان شناور و بی پاسخ است!پس بیایید در این مطلب مفصلا پاسخ این قبیل سوالات را بدهیم…
چه کودکانی نیاز به گفتار درمانی دارند؟
سوال بسیاری از خانواده ها است؛ با مطالعه این نوشتار می توانید زنگ خطرهای هشدار دهنده اختلالات کلامی را بشناسید و برای اقدامات درمانی نیز عملکرد سریعی داشته باشید. تنوع بالای مشکلات گفتاری میتواند مانع از رمزگشایی دقیق شود اما مشاوره با درمانگران متخصص چنین چالشی را نیز حل می کند.
تمامی خانواده ها دوست دارند، فرزندی سالم و شیرین زبان داشته باشند به طوری که همواره، کلماتی که کودک بیان می‌کند را با فیلم و عکس نیز ثبت می کنند اما باید بدانید توسعه زبان از هر کودک به کودک دیگر متفاوت است و نمی توان زمان دقیقی برای شروع گفتار فرزندتان انتظار داشته باشید. کسب اطلاعات دقیق کمک می کند زنگ خطر های هشدار دهنده اختلالات کلامی و زبانی را بشناسید و در صورت نیاز هر چه سریعتر درمان را پیش بگیرید.
سن شروع به صحبت کردن عادی چگونه است؟
آشنایی با الگوی صحبت کردن کودکان نرمال میتواند کمک کند، شواهد تشخیص دهنده وجود عارضه های مختلف را شناخت و برای اقدامات درمانی نیز گام موثری برداشت. معمولاً کودکان یک ساله قادر هستند که افکار و درخواست‌های خویش را از طریق واژگان مطرح کنند.
برخی زودتر از این سن صحبت می کنند اما اگر فرزندتان یک سال و نیم دارد و حتی یک کلمه را نیز به درستی بیان نکرده است شاید نگرانی های زیادی را احساس کنید اما در اغلب موارد، بدون اقدام خاصی خود به خود، چنین مشکلی برطرف شود.
مشاوره با درمانگران کمک می کند به جای نگرانی و سردرگمی راه حل های موثر را شناخت.فرقی ندارد که شخص در زمینه مهارت کلامی و ارتباطی و یا توانمندی های کاربردی دچار تعارض شده است یا خیر، متخصصان درمانگر می توانند کمک کنند روند تشخیص و بهبودی بدون چالش میسر شود.
حال استفاده از چنین خدماتی را نمی‌توان هزینه دانست بلکه سرمایه‌گذاری ارزشمندی است که کمک می‌کند دیگر وجوه زندگی نیز تحت تاثیر قرار نگیرد.
دسته بندی خدمات گفتاردرمانی
خدمات گفتاردرمانی بسته به شدت عارضه، سن و شرایط متفاوت اند. از تقسیم‌بندی خدمات که متخصصین درمانگر صورت گرفته است چنین حالتی را می توان شاهد بود:
برای حل چالش های تولید اصوات و ساخت کلمات یا جملات نیاز به طراحی و اجرای تمارینی است که متمرکز بر بخش دهان باشد.
همچنین از نشانه های بصری و تکنولوژی مانند کامپیوتر و موبایل برای ارتقای توانمندی درک و بیان کلامی کودکان بهره می گیرند که می تواند نتایج شایانی را نیز به دنبال داشته باشد.
شایع‌ترین علائم تشخیص نیاز به گفتاردرمانی:
متخصصین درمانگر از طریق علم و تجربه خویش می‌توانند تعارضاتی که بر قدرت تکلم زبان و صوت و ارتباطات سایه افکنده اند را شناسایی و درمان کنند. برای آشنایی بیشتر به چند مورد اشاره می شود:
1.چالش در یافتن واژگان مناسب: گروه درگیر این نوع مشکلات معمولاً با تاخیر زبانی مواجه می شوند به طوری که نسبت به سایرین مهارت کمتری دارند.
2.مشکل در زمینه ارتباطات اجتماعی: فرد درگیر قادر نیست، افکار، اندیشه‌ها و درخواست‌های خود را با سایرین به اشتراک بگذارد.
3.آسیب ساختاری زبان: این گروه از کودکان نمی‌توانند عبارات و جملات مناسبی را بسازند که از دستور زبان معمولی برخوردار باشد.
4.چالش در زمینه خواندن و نوشتن: نقص در کاربرد حروف و اصوات میتواند بر دیگر مهارت هایی همچون خواندن و نوشتن نیز تاثیر منفی بگذارد.
5.مشکلات صوتی: گروه درگیر معمولاً صدای نازک و گوشخراش دارند که میتواند بر عزت نفس، تاثیراتی را بر جای بگذارد به طوری که افسردگی نیز دور از انتظار نخواهد بود.
6.مشکلات ادراکی: این گروه از چالش ها را نیز می توان به صورت نقص در ارتباط گیری با سایرین شاهد بود.
چه زمانی کودک به گفتاردرمانی نیاز دارد؟
استفاده از خدمات گفتاردرمانی زمانی الزامی است که چنین شواهدی مشاهده شود:
کودک با اشکالات تلفظی مواجه است.
مشکلات در بلع، چالش های جدی را به وجود آورده است.
ناشنوایی و کم شنوایی موجب محدودیت های جدی برای درک کلام شده است.
ارتباطات کلامی و غیرکلامی به شدت دچار ضعف هستند و شخص قدرت درک کلام را ندارد.
تاخیر در الگوی کلامی به چشم می خورد.
دست و پنجه نرم کردن با دیگر اختلالات مانند طیف اوتیسم، اختلالات یادگیری، اختلالات فلج مغزی نیز موجب محدودیت های جدی شده است.
نکته مهم در بحث درمان:
به یاد داشته باشید اگر چه خدمات گفتار درمانی در سنین طلایی می توانند مسیر اصلاح را میسر کنند اما در صورت تاخیر نیز امکان اصلاح وجود دارد اما باید پذیرفت، شدائد و سختی ها پررنگ تر هستند. بنابراین نیاز است خانواده‌ها صبور باشند و با کسب دانش، پشتیبانی قدرتمندی از فرزند خود داشته باشند. نیمه رها کردن خدمات درمانی تصمیم معقولی نیست و باید دانست که تنها با گذراندن چند جلسه، بهبودی حاصل نمی شود بلکه تا زمانی آسیب شناس گفتار و زبان، استفاده از آموزشهای لازم را توصیه کند می‌بایست برای درمان تلاش کرد.
زنگ خطر های هشدار دهنده کسب الگوهای کلامی:
- کودک ۱۲ ماهه زمانی که مورد خطاب قرار می گیرد، توجهی ندارد و حتی به نظر می‌رسد قادر به بیان هیچ کلمه ای نیز نیست.
- کودک ۲۴ ماهه با معنای اغلب کلمات نیز آشنا نیست.
- کودک ۳۰ ماهه ضعف جدی در ساخت جملاتی با حداقل دو کلمه نیز نشان میدهد.
زنگ خطرهای هشدار دهنده مشکلات گفتاری در سن پیش دبستانی
زنگ خطرهای هشدار دهنده در سن پیش دبستانی برای مهارت کلامی ملموس تر است و می‌توان با مراجعه به گفتار درمانگر کمک کرد، محدودیت‌ها کمرنگ شوند و کودک برای کسب مهارت آماده شود بنابراین نیاز است به این موارد دقت داشت:
- کودک قادر نیست، تلفظ برخی از صداها را به درستی بیان کند.
- هجای معکوس در برخی کلمات شنیده می‌شود.
- هماهنگی حرکتی نسبت به سایرین ندارد.
- لکنت زبان و یا مشکل بلعیدن دیده می شود.
- کودک قادر نیست کلمات ساده را نیز به درستی بنویسد.
- در یادگیری اشعار و جداول ضرب نیز چالش‌های جدی احساس می‌کند.
- هنگامی که در حال نوشتن و یا صحبت کردن است، واژگان محدودی دارد و حتی اصطلاحات را به اشتباه به کار می‌برد.
- از توجه و تمرکز ضعیفی برخوردار است.
نتیجه گیری:
یکی از سوالات تکراری خانواده‌ها بهترین سن برای مراجعه به گفتار درمانگر است اما نیاز است چنین واقعیتی را پذیرفت که کسب مهارت های کلامی در تمامی افراد یکسان نیست، برخی از کودکان نسبت به سایر هم سن و سالان سریعتر صحبت می‌کنند و گروهی نیز درگیر چالش های غیرکلامی هستند بنابراین نباید با آشفتگی، بهداشت روان خود و خانواده را تحت تأثیر قرار داد.اگرچه مداخله زودهنگام تاثیر درمانی آن چندین برابر افزایش میدهد اما نیاز نیست در نخستین ماه های تولد برای خدمات گفتار درمانی اصرار ورزید.
