اتیسم نوعی ناتوانی رشدی و یک اختلال نورولوژیک است که تاثیرات قابل توجهی بر ارتباطات کلامی(گفتار)، غیرکلامی و تعاملات اجتماعی فرد می گذارد.این اختلال اغلب تا قبل از سه سالگی آشکار شده و فرایند های آموزشی و یادگیری کودک را تحت الشعاع قرار می دهد.رشد زبانی و گفتار در کودکان اتیسم وابسته به رشد فردی، اجتماعی، هوش فرد و سطحی از اتیسم که فرد در آن قرار دارد متفاوت است.رفتار بچه اتیسم چگونه است؟ کودکان اتیسم می‌توانند با مشکلاتی از قبیل دشواری در درک معنی کلمات و جملات، لحن و زیر و بمی صدا و ریتم مواجه باشند.این مشکلات بر روی توانایی کودکان اتیسم در تفسیر و تعامل با جهان تاثیر می گذارد.
این اختلال در ۳ سال اول زندگی بروز کرده و شاخصه های اصلی آن نقص در ارتباط و تعاملات اجتماعی، بروز رفتار های کلیشه‌ای و رفتار های محدود و تکراری می باشد.اتیسم بر درک افراد از دنیا و تعاملاتشان با افراد دیگر تاثیرات عمیقی می گذارد و افراد مبتلا به این اختلال، دنیا را متفاوت تر از بقیه می بینند، می شنوند و حس می کنند.
تشخیص اتیسم
تا کنون هیچ آزمایش پزشکی مانند آزمایش خون، تصویر برداری، و… در تشخیص اختلال اتیسم شناخته نشده است و متخصصان و درمانگران برای تشخیص این اختلال، به رفتارها و سیر پیشرفت کودک بر اساس استاندارد های موجود توجه میکنند.اتیسم را می‌توان در ۱۸ ماهگی و گاهی در سنین پایین‌تر نیز تشخیص داد اما تشخیص قطعی در سن ۲ سالگی و توسط متخصص و یا درمانگر آشنا به غربال و تشخیص اتیسم اتفاق خواهد افتاد.با این حال در مواردی ممکن است این اختلال تا سنین مدرسه تشخیص داده نشود و این تاخیر می‌تواند آسیب های جبران ناپذیری را برای کودک به همراه داشته باشد.
علائم کلی بچه اتیسم
معیار‌های موجود درDSM-5 برای تشخیص طیف اتیسم شامل این موارد است:
۱.نقص در برقراری روابط اجتماعی:
عدم کجود واکنش در تعاملات اجتماعی-استفاده غیرعادی از حرکات، نماس‌های چشمی و حالت صورت-عدم نشان دادن علاقه و اشتیاق به جمع دوستان و همسالان
۲.رفتارها و علایق تکرار شونده:
استفاده از حرکات یا عبارات خاص-اصرار بر یکنواختی و داشتن روتین‌های خاص و محدود-علاقه شدید و محدود به یکسری اشیا خاص-حساسیت‌های بیش از حد کم یا بیش از حد زیاد به محیط
علائم و نشانه‌های ابتدایی اتیسم
به طور کلی، ۵۰ درصد والدین قبل از ۱۲ ماهگی و ۸۰ الی ۹۰ درصد آن‌ها قبل از ۲۴ ماهگی متوجه این علائم در فرزند خود خواهند شد.این علائم عبارت‌اند از:
تا ۵ ماهگی لبخند اجتماعی یا هرگونه رفتار نشان دهنده خوشحالی و هیجان در ارتباط با دیگران مشاهده نشود.
کودک تا ۶ ماهگی نخندد و هیچ ارتباط چشمی وجود نداشته باشد یا خیلی محدود باشد.
تا۹ماهگی هیچ آوا و غان و غونی وجود نداشته باشد، کودک همچنان بدون لبخند باشد و ارتباط غیرکلامی نیز وجود نداشته باشد.
تا ۱۲ماهگی کودک پاسخی به نام خود ندهد و علائمی از برقراری ارتباط غیرکلامی مثل اشاره کردن وجود نداشته باشد.
تا ۲۴ ماهگی هیچ جمله معنی دار و ساختار دو کلمه ای از کودک دیده نشود.
علائم و نشانه های اوتیسم در کودک نوپا بین ۱ تا ۲ سال: عدم ارتباط چشمی_ وجود رفتارهای تکراری و حرکات کلیشه ای مانند تکان دادن مداوم دست ها_ عدم وجود تقلید و عدم وجود بازی های وانمودی و کپی کردن رفتار بزرگسالان_ عدم وجود کلمات در یک سالگی و عدم وجود جملات در دو سالگی_ عدم توجه به جایی که والدین به آن توجه و یا اشاره می کنند(عدم وجود توجه مشترک)_ علاقه فراوان به اشیا یا فعالیت های خاص_ عدم استفاده از دست ها به عنوان ابزار_ واکنش های غیر معمول نسبت به برخی صدا ها بو ها بافت ها و نور_ تمایل به تجربیات حسی غیر معمول مانند لیسیدن خانه های بازی
علائم و نشانه های اوتیسم در کودک خردسال بین ۲ تا ۵ سال
عدم بیان احساسات و عواطف و یا بیان آن ها به شکل محدود_ وجود اشکال در تفسیر احساسات سایرین_ عدم وابستگی به والدین_ عدم ورود به بازی های جمعی و عدم علاقه به بازی کردن با سایر کودکان_ تکرار کلمات و جملات دیگران_ عدم جمله سازی تا چهار سالگی_ استفاده از ضمایر به شکل غلط_ مشکلات در آموزش دستشویی رفتن_ داشتن بدخلقی و پرخاشگری_ وجود رفتارهای پرخاشگرانه جسمی_ استفاده نادرست از کلمات در جملات خود(خطا های دستور زبانی یا گرامری دارند)_ صحبت کردن با صدا یا لحن غیر عادی
مشکلات رفتاری بچه اوتیسم
عمده ترین مشکل والدینی که بچه اتیسم دارند، مشکلات رفتاری این کودکان است.این مشکلات به دو دسته کلی تقسیم می شوند.
مشکلات رفتاری درون سازی
این دسته از مشکلات در درون فرد احساس می‌شوند و بیش از آنکه اطرافیان را به زحمت بی‌اندازد، موجب آزار و اذیت خود کودک می‌شوند.هسته اصلی این رفتارها، اختلال خلق است.
از جمله این رفتارها در زیر مجموعه مشکلات رفتاری کودکان اتیسم می‌توان موارد زیر را نام برد:
افسردگی-اضطراب-گوشه‌گیری و انزوا-کمبود اعتماد به نفس
مشکلات رفتاری برون سازی
این دسته از رفتارها نمود بیرونی دارند و بیشتر برای اطرافیان کودک ایجاد آزار و اذیت میکنند.به طوریکه معمولا والدین برای برطرف و کمرنگ کردن این دسته از مشکلات، سریعا دست به اقدام و درمان می‌زنند.
نمونه‌هایی از مشکلات رفتاری برون سازی در کودکان اتیسم
پرخاشگری-بیش فعالی-آسیب زدن به خود یا دیگران-قشقرق به پا کردن
