بیماری اوتیسم درکودکان یا درخودماندگی از بیماری های رشدی عصبی می باشد. این بیماری معمولا در اوایل دوره کودکی (قبل از ۳ سالگی) بروز می کند. علائم و شدت این بیماری در افراد مختلف، متفاوت است. اما مهم ترین علامت آن نقص در تعاملات اجتماعی است. معمولا والدین کودک مبتلا به اوتیسم متوجه می شوند که نوزاد آنها تماس چشمی برقرار نمی‌کند یا واکنشی به آنها نشان نمی‌دهد. اوتیسم در پسران۳ تا ۴ برابر بیش از دختران دیده می شود.
تشخیص بیماری اوتیسم درکودکان
مواردی که توسط متخصصین برای تشخیص اوتیسم در کودک شما بررسی می شود شامل:
- تعاملات و ارتباطات اجتماعی: مشکل در برقراری تماس چشمی، بیان واضح احساسات خود، درک احساسات دیگران و همدلی
- ارتباطات کلامی و غیرکلامی: کودک ممکن است هرگز صحبت نکند یا تاخیر گفتاری داشته باشد و یا اغلب یک جمله خاص را دائماً تکرار کند. او همچنین در لبخند زدن به خانواده و مراقبین نیز مشکل دارد.
- علایق محدود و تکراری: کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا به بخشی از یک اسباب بازی علاقه نشان می دهند نه به کل آن. مثلا توجه دائمی به چرخ های ماشین اسباب بازی و نه کشیدن آن روی زمین.
علل بیماری اوتیسم درکودکان
اوتیسم معمولا در خانواده هایی با سایقه اوتیسم دیده می شود، بنابراین متخصصان معتقدند که احتمالاً اختلالی ارثی است. آن ها تلاش می‌کنند دقیقاً مشخص کنند که کدام ژن ممکن است مسئول انتقال اوتیسم به خانواده‌ها باش ولی تا کنون یک ژن خاص و مستقل شناسایی نشده است. دیگر مطالعات به دنبال پی بردن به این پرسش هستند که آیا اوتیسم می‌تواند به دلیل سایر مشکلات پزشکی یا عوامل محیطی اطراف کودک باشد.
ارتباط واکسن و اوتیسم کودکان
برخی از ادعاهای دروغین والدین را درباره ارتباط میان اوتیسم و تزریق واکسن نگران کرده است اما مطالعات هیچ ارتباطی بین واکسن و اوتیسم پیدا نکرده‌اند. اطمینان حاصل کنید که کودک شما تمام واکسن‌های تجویزی دوران کودکی را دریافت می‌کند.
امکان پیشگیری از بیماری اوتیسم وجود دارد؟
اگر چه نمی توان از داشتن کودک مبتلا به اوتیسم با خبر شد یا با قطعیت از آن جلوگیری کرد اما با ایجاد برخی تغییرات در سبک و کیفیت زندگی می توان تا حدی خطر بروز آن را کاهش داد:
- معاینه منظم قبل و حین بارداری
- خوردن غذاهای مناسب و ورزش
- مراقبت های پیش از بارداری مناسب
- سن مناسب بارداری
- استفاده نکردن از داروها بدون مشورت با پزشک
- درمان بیماری های موجود قبل از اقدام به بارداری
اولین علائم اوتیسم
آگاهی از علائم اوتیسم می‌تواند در تشخیص زود هنگام این بیماری و درمان آن تاثیر به سزایی دارد. به نقل از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، اولین علائم بیماری اوتیسم شامل ناتوانی در برقراری تماس چشمی، علاقه نشان ندادن به والدین یا سایر کودکان، کم حرف بودن نسبت به سایر بچه‌ها و پریشان شدن در اثر کوچکترین تغییرات در روتین روزمره است. اما به یاد داشته باشید که علائم در هر کودک با شدت و تظاهرات متفاوتی بروز می کند.
سایر نشانه های اتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم انواع مختلفی از رفتارهای تکراری و کلیشه ای مانند بال بال زدن، تلوتلو خوردن و صدا درآوردن را از خود نشان می‌دهند. این کودکان ممکن است بارها اشیای مختلف و اسباب بازی ها را مرتب یا به خط کنند. بعضی از کودکان با انجام اعمال تکراری مانند گاز گرفتن دست یا ضربه زدن به سر و یا کوبیدن سر به اشیا به خودشان آزار می‌رسانند.
علایق محدود از دیگر ویژگی‌های این بیماری است. این کودکان زمان زیادی را صرف علایق محدود خود می کنند بنابراین در آن زمینه ممکن است بسیار ماهر شوند. کودکان دچار اوتیسم از تجربه‌های حسی، مانند چراغ چشمک زن یا لباسی که در آن راحت نیستند، آزرده و پریشان می‌شوند.
بررسی جزئی علائم اوتیسم
۱.تاخیر در گفتار : کودکان با رشد طبیعی در حدود یک سالگی اولین کلمه خود را بیان می کنند و در حدود ۲ سالگی ترکیبات ۲ یا ۳ کلمه ای تولید می کنند اما کودکان مبتلا به اوتیسم یا کلام ندارند و یا با تاخیر این مراحل را طی می کنند. بعضی از این کودکان کلام دارند ولی به حالت اکو و تکرار کلمات دیگران است و فاقد معنی و کاربرد صحیح است.
2. عدم استفاده از ضمیر «من» : کودک مبتلا به اوتیسم شناختی از ضمیر من ندارد و در جملاتش این ضمیر را جایگزین اسم خود نمی کند، مثلا به جای اینکه بگویید : من آب میخوام ، به صورت علی آب می خواد بیان می کند.
3.عدم توانایی در برقراری ارتباط : کودک مبتلا به اوتیسم درکی از احساسات طرف مقابل ندارد و از لبخند اجتماعی نیز استفاده نمی کند و بدون توجه به علایق شریک ارتباطی، درمورد علایق خود صحبت می کند.
4.توجه بیش از حد به یک وسیله : کودک طبیعی معمولا با اکثر اسباب بازی ها سرگرم می شود و دائما در حال تغییر آن هاست اما کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است ساعت ها با یک اسباب بازی یا صرفا بخشی از یک اسباب بازی سرگرم شود و به صورت تکراری آن را ادامه دهد.
5.توجه بیش از حد به اشیای در حال چرخش : کودک مبتلا به اوتیسم علاقه ی غیر طبیعی به وسایلی که می چرخند دارند، مثل پنکه یا لباسشویی و ممکن است ساعت ها به تماشای آن ها بپردازد.
چگونه علائم اوتیسم را تشخیص دهیم؟
6.بازی های متفاوت نسبت به همسالان : این کودکان بازی های معمول کودکان طبیعی را ندارند . کودکان طبیعی عروسک را روی پا می گذارند و با تکان دادن آن سعی در خواباندن آن دارند و یا از کنترل تلویزیون به عنوان گوشی موبایل استفاده می کنند اما این توانایی ها در کودکان مبتلا به اوتیسم دیده نمی شود. مثلا آن ها بجای کشیدن ماشین روی زمین آنها را پشت سر هم ردیف می کند و یا فقط با چرخ های ماشین سرگرم می شود.
7.عدم ارتباط چشمی : این کودکان در سطح متوسط یا شدید ارتباط چشمی ندارند.
8.عدم توانایی در همدلی : این کودکان در درک احساسات طرف مقابل مشکل دارند و هم چنین توانایی ذهن خوانی ( تئوری ذهن) ندارد.
9.مشکل در یکپارچگی حسی : در برخی از این کودکان آستانه درد بسیار بالاست و یا در برخی بسیار پائین است. مثلا ممکن است متوجه سوختگی نشوند و یا برخی ممکن است با کوچکترین ضربه احسان درد کنند. همچنین در مورد صداها نیز ممکن است این واکنش ها را نشان دهند.
درمان بیماری اوتیسم درکودکان
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای اوتیسم یافت نشده است، اما راه های بسیاری برای افزایش و بهبود توانایی های این کودکان وجود دارد. هرچه این مداخلات زودتر صورت گیرند نتایج بهتری نیز خواهند داشت. پس از تشخیص این اختلال توسط پزشک، مراجعه به گقتاردرمانی برای هدف قرار دادن مشکلات ارتباطی ، گفتاری ، آموزشی و … الزامی است.
