اختلال طیف اوتیسم از تشخیص تا درمان

اختلال طیف اوتیسم از تشخیص تا درمان

می توان گفت اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم از تشخیص تا درمان یکی از چالش برانگیز ترین اختلالات رشدی است. این اختلال وضعیتی در ارتباط با رشد و تکامل مغز است که برحسب شدت مشکل، طیف گسترده‌ای از علائم را بروز می دهد و با مشکلاتی در زمینه مهارتهای اجتماعی، گفتار، ارتباط های غیر کلامی، رفتارهای تکراری و پردازش حسی _حرکتی غیر طبیعی مشخص می‌شود. براساس تحقیقات صورت گرفته در حال‌ حاضر از هر44 کودک در ایالات متحده یک نفر درگیر اتیسم می‌شود و این اختلال با سرعت در میان سایر اختلالات رشدی در حال گسترش است.

علائم اوتیسم چیست ؟

علائم اوتیسم معمولاً در دو یا سه سالگی ظاهر می‌شوند البته بعضی از تاخیر های رشدی مرتبط با اوتیسم در اوایل ۱۸ ماهگی هم قابل تشخیص اند.

 اختلال طیف اوتیسم به دلیل طیف گسترده‌ای از علائم ممکن است در هر فرد به شکل متفاوتی بروز کند و هر فرد نقاط قوت و ضعف مجزایی را نشان دهد شاید به همین علت است که واژه ی اتیسم به تنهایی بیانگر این اختلال‌ نیست و آن را با ASD  یا اختلال طیف اوتیسم یادآور می‌شویم.

 به طور کلی می‌توان این علائم را بر اساس نسخه پنجم دی اس ام در دو دسته جای داد :

1) مشکل در ارتباط گیری و تعامل با سایرین و زبان غیر عادی

2) رفتارهای تکرار شونده و پردازش حسی حرکتی غیر طبیعی

 این علائم بیشتر اوقات به تدریج ایجاد می شوند؛ اگر چه کودکانی هم هستند که پس از عبور از نقاط عطف رشدی با سرعت طبیعی، پسرفت در مهارتهای اجتماعی و ارتباط را تجربه میکنند.

 مبتلایان به اوتیسم در یک سری از علائم اشتراکاتی نیز دارند:

علائم اجتماعی
مشکل در شروع و ادامه گفت و گو، پاسخ و واکنش نادرست به دیگران، امتناع از تماس چشمی، عدم درک و واکنش نادرست به هیجانات سایرین، عدم درک دیدگاه های دیگران (تئوری ذهن)، عدم توجه مشترک، محدودیت در ارتباط چشمی

علائم رفتاری
کارهای تکراری مثل تکان خوردنها، مسیر طی کردن های تکراری، فاصله گرفتن از دیگران، داشتن علایق وسواس گونه در موضوعات خاص، داشتن مهارت های خاص در زمینه ریاضیات یا موسیقی، عدم توانایی در کنار آمدن با تغییرات روزمره، علاقه‌مندی به قسمت های خاصی از یک شی مانند چرخ های ماشین یا قطعات لگو، اختلال در پردازش حسی و اختلال در خواب .

سطوح اختلال طیف اوتیسم

 بر حسب شدت علائم و میزان غیر عادی بودن کودک، طیف اوتیسم در سه سطح یک یا خفیف ، دو یا متوسط و سه یا شدید طبقه بندی می شود که در این جا به طور خلاصه به هریک میپردازیم :

اوتیسم سطح1 (نیازمند حمایت)
 مشکل در سوئیچ کردن فعالیت ها، دشواری در آغاز و حفظ تعامل، اشکال در سازمان دهی و برنامه ریزی، نقص در شناخت و برنامه ریزی

سطح 2 (نیازمند حمایت قابل توجه)
نقص واضح در توانمندی های ارتباطی، رفتارهای تکراری کلیشه وار، عدم پذیرش تغییرات، آغازگری محدود در تعاملات اجتماعی

اتیسم سطح3 (نیازمند حمایت زیاد)
مشکلات شدید و واضح در برقراری ارتباط، رفتارهای تکراری کلیشه ای زیاد و آشکار، عدم انعطاف پذیری در رفتار، مشکلات حسی اشکار

اختلال طیف اوتیسم از تشخیص تا درمان

 بسیاری از اوقات خانواده‌ها به واسطه اطمینان از علائم و امید به اینکه همه چیز به روال عادی برخواهد گشت از بررسی اینکه کودک ممکن است دارای اوتیسم باشد، سر باز می‌زنند اما این نکته قابل توجه است که تاخیر در ارجاع، تشخیص و درمان زودهنگام را به تعویق می‌اندازد و بر نتیجه طولانی مدت در کودک تاثیر چشمگیری می گذارد.

 تشخیص اختلال طیف اوتیسم می تواند بسیار مشکل باشد چون مانند بسیاری از اختلالات تست آزمایشگاهی و پزشکی وجود ندارد که نشان دهنده ی این اختلال باشد. به علاوه این اختلال طیف گسترده ای از علائم را شامل می‌شود که تشخیص را دشوار تر می‌کند اما پزشکان معمولاً تاقبل از ۳ سالگی با مجموع ارزیابی‌های رشدی و پزشکی به تشخیص می‌رسند چرا که دسته بندی علائم آنقدر قابل توجه اند که در اکثر موارد الگوی کلی قابل تشخیص است.

 متخصصینی که صلاحیت تشخیص ASD را دارند پزشکان؛ روانپزشک اطفال، نورولوژیست اطفال، متخصص اطفال و در پیراپزشکان آسیب شناسان گفتار و زبان(گفتار درمان‌ها)، کاردرمانگر ها و روانشناسان کودک هستند. ولیکن شما در ابتدا به یک تشخیص پزشکی احتیاج دارید تا به شما کمک کند تا از مشکلات فیزیولوژیکی احتمالی همراه اختلال اتیسم مطلع شوید.

مداخله و درمان اوتیسم

با توجه به پیچیدگی و تنوع علائم اختلال طیف اتیسم به کارگیری یک مداخله انحصاری و خاص برای تمام مبتلایان به این اختلال غیر ممکن است؛ بنابراین مسیر درمانی باید در ارتباط با علائمی که فرد بروز میدهد انتخاب شده و با توجه به تغییرات در حال پیشرفت اختلال، مسیر درمان نیز تکامل یافته و تغییر کند. در صورتی که اختلالات همراه در کنار اوتیسم حضور داشته باشند نظیر بیش فعالی، نقص توجه و… در این صورت اهداف درمانی برای آن ها نیز باید مدنظر قرار بگیرند اما زمینه اصلی در هدف گذاری، اختلال طیف اتیسم میباشد.

در حال حاضر هیچ درمان ثابت شده و داروی خاصی برای اختلال طیف اتیسم وجود ندارد اما راه های بسیاری برای کاهش علائم و حداکثرسازی توانمندی‌های فرد وجود دارند. مداخلات درمانی در حیطه ی طیف اتیسم به دو دسته ی رفتاری و دارویی تقسیم بندی می‌شوند.

مداخلات دارویی اختلال طیف اوتیسم از تشخیص تا درمان

برای مدیریت رفتار بعضی از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم علاوه بر مداخلات رفتاری، مداخلات دارویی نیز حائز اهمیت اند واگر پزشک معالج صلاح بداند برای برخی از علائم اتیسم مانند رفتارهای تکراری، تکانشی و تحریک‌پذیری مداخلات دارویی لحاظ می کند اما نقش اساسی درتوان بخشی این اختلال برعهده ی گفتاردرمانی و تا حدودی کاردرمانی در مداخلات رفتاری است.

مداخلات رفتاری

در مداخله ی رفتاری درمان ها می توانند در حوزه اجتماعی، ارتباط، حوزه رفتاری و حوزه ی پردازش حسی و حرکتی دسته بندی شوند.

اجتماعی
در حوزه اجتماعی هدف آن است که کودک حضور دیگران را بتواند بپذیرد و به ابراز تمایل آنها برای برقراری ارتباط پاسخ مناسب بدهد. در مرحله بعد توانایی کودک در شروع تعاملات اجتماعی تقویت خواهد شد و در نهایت کودک باید بتواند یک ارتباط دوطرفه را حفظ کند و احساسات اطرافیانش را تشخیص بدهد.

ارتباط گیری
هدف در حوزه ارتباط آن است که کودک یاد بگیرد زبان چیست و چه منافعی می‌تواند برای او داشته باشد همچنین بیاموزد چطور با استفاده از زبانش با اطرافیان تبادل اطلاعاتی کند و نهایتاً از زبان به عنوان ابزاری برای اشتراک احساسات خود با سایرین استفاده کند.

رفتار
در حوزه رفتار، تیم درمانی تلاش می‌کنند که عدم انعطاف پذیری ذهنی و رفتاری کودک مبتلا به اوتیسم را کاهش و تحمل کودک نسبت به تغییرات محیطی افزایش دهند.

پردازش های حسی حرکتی
هدف تیم درمان تعدیل واکنشهای کودک به محرک‌های حسی، افزایش آگاهی و تصور از بدن، هماهنگی های حسی حرکتی و رشد مهارت های حرکتی ظریف می باشد.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تماس و مشاوره