لکنت یکی از اختلالات گفتاری است که در آن فرد نمی تواند بخشی از کلمه را به درستی ادا کند و در نتیجه روان بودن گفتار را مختل می کند. شدت و نوع لکنت در افراد مختلف، متفاوت است. فرد دارای لکنت در برخی موقعیت ها لکنت بیشتر و یا کمتری را تجربه می کند. علائم لکنت زبان در کودکان با کاهش اعتماد بنفس ، ناتوانی در برقراری ارتباط و استرس همراه است و درصورت عدم پیگیری برای درمان ممکن است به سمت مزمن شدن پیش برود .
لکنت چیست؟
به طور معمول اولین نشانه های لکنت در ۱۸-۲۴ ماهگی کودک ظاهر می شود، لکنت معمولا زمانی شروع می شود که کودک شروع به ساخت جملات می کند و یا واژگانش در حال گسترش باشد. کودکان زیادی معمولا در سنین ۲ تا ۵ سال علائم لکنت را بروز می دهند.
معمولا لکنت با تکرارها شروع می‌شود و درصورت پیشرفت میتواند به سمت قفل و حرکات ثانویه پیشروی کند.
شیوع لکنت
شیوع لکنت در جامعه حدود 1 درصد می‌باشد و این میزان در پسران دو تا سه برابر دختران می‌باشد ( یعنی به ازای هر یک دختر دو تا سه پسر دارای لکنت می‌باشند ) و در سنین بزرگسالی این مقیاس به چهار به یک می‌رسد ( یعنی به ازای هر چهار مرد یک زن دارای لکنت می‌باشد ) این تغییر مقیاس ، تمایل به بهبودی در دختران را نشان می‌دهد
علائم لکنت در کودکان و بزرگسالان
۱.تکرار (معمولا بخشی از کلمه)
۲.کشیده گویی
۳.قفل
توجه داشته باشید لازم نیست همه این ۳ مورد همزمان در فرد وجود داشته باشد و فقط یک علامت هم می تواند نشانه لکنت باشد. البته که در بعضی موارد ممکن است این علائم باهم در یک فرد وجود داشته باشد .
تکرار:
انواع تکرارها میتواند به شکل های زیر رخ دهد
- تکرار حرف ( د د د دِ رخت کشیدم.)
- تکرار هجا ( با با با بازی کردم.)
- تکرار کلمه ( مامان مامان آب میخوام )
که البته مورد آخر ، بیشتر به عنوان ناروانی طبیعی در نظر گرفته می‌شود .
کشیده گویی :
در این حالت فرد بخشی از کلمه (معمولا واکه ها یا همان حروف صدادار) را می کشد.
- ( من امروز با برادرم بااااازی کردم. )
- ( مامان میشه با دااااااااااداش برم بازی کنم. )
قفل :
در این حالت فرد، به طور ناگهانی دچار اسپاسم عضلانی اندام های گفتاری می شود و قفل رخ می دهد. قفل میتواند بر روی لب ها ، درون دهان و یا در حنجره اتفاق بیفتد .
- ( مامان میخوام با م***وبایل بازی کنم. )
در این مثال قفل بر روی لب اتفاق افتاده است . - ( مامان میخوام ک***تاب بخونم. )
در این مثال قفل در درون دهان اتفاق افتاده است . - ( مامان من آ***ب میخوام. )
در این مثال قفل در درون حنجره اتفاق افتاده است .
توجه داشته باشید یک دسته دیگر از علائم نیز در برخی افراد وجود دارند که به آنها پر کننده یا به تعویق انداز می‌گویند .
مثال : ( مامان من اِم اِم اِم میخوام برم فوتبال بازی کنم )
به این مواردی که در بین جمله برای به تعویق انداختن لکنت استفاده می‌شود پر کننده یا به تعویق انداز می‌گویند .
البته این دسته چهارم ممکن است در کودکان زیادی مشاهده شود و علامتی از لکنت نباشد ، تشخیص اینکه این علائم میتواند لکنت باشد یا خیر برعهده آسیب شناس گفتار و زبان ( گفتاردرمانگر ) می‌باشد .
علائم آشکار و نهان لکنت
- علائم آشکار لکنت خود به دو دسته علائم اولیه و ثانویه تقسیم می شوند :
علائم اولیه
این علایم همان هایی هستند که در بالا عنوان شد :
تکرار، کشیده گویی و قفل
علائم ثانویه
شامل رفتارهای ثانویه از جمله لرزش لب ، پلک زدن بیش از حد ، حرکات سر ، دست و پا حین گفتار
- بخش پنهان لکنت با افزایش سن کودک و افزایش آگاهی او نسبت به اختلال گفتاری خود و برخورد منفی اطرافیان ایجاد می شود که شامل عواطف ، احساسات و ترس و استرس های فرد از لکنت می باشد. این تجارب رفته رفته باعث احساس ترس و اضطراب دائمی حین گفتار خواهد شد و ممکن است به شکل های مختلفی بروز کند مثل گوشه گیری، فرار از کلمات خاص، فرار از موقعیت های خاص گفتاری، عدم آغازگری و در نتیجه کاهش اعتماد بنفس و تمام این موارد به مانند یک چرخه معیوب ادامه پیدا می‌کنند .
تشخیص لکنت زبان در کودکان
در تعدادی از کودکان لکنت به طور خودبخودی بهبود می یابد ولی در گروهی نیز ممکن است باقی بماند یا بدتر شود. مراجعه به گفتاردرمانگر جهت ارزیابی علائم توصیه می شود. اسیب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) می تواند لکنت را تشخیص دهد و اقدامات لازم برای درمان را متذکر شود .
درمان لکنت
درمان لکنت، برعهده اسیب شناسان گفتار و زبان می‌باشد .
لکنت یک درمان و راهکار واحد ندارد که بتوان برای همه افراد دارای لکنت تجویز کرد ، درمان لکنت نیازمند ارزیابی و تشخیص گفتاردرمانگر می‌باشد
