یکی از اختلالات مهم و رایج در کودکان دارای اتیسم که در ۸۰ درصد آنها دیده میشود، اختلال خواب میباشد. این اختلال در کودکان دارای اتیسم بیش از کودکان طبیعی بین 48 تا 80 درصد بوده و در پسران بیشتر از دختران دیده میشود؛ هم چنین منجر به بهم خوردن الگوی خواب میشود؛ بدین معنا که کودک به طور مداوم از خواب بیدار شده و تنها ۱۵ درصد از الگوی خواب خود را درمراحل اولیه ی خواب یا حرکت سریع چشم(REM) میگذراند. اختلال خواب در کنار سایر مشکلات، در برخی از کودکان منجر به آپنه ی تنفسی یا به عبارتی توقف تنفسی میشود که از نظر مسائل حیاتی اهمیت دارد. در این مطلب ما به بررسی خواب در کودکان اتیسم ، علل احتمالی و درمان های موجود میپردازیم.
خواب در کودکان اتیسم
چه چیزی باعث اختلال خواب میشود؟ به طور کلی عوامل ژنتیکی،محیطی و عصبی نقش اساسی را در این اختلال دارند برخی محققین جهش در ژنهای سازنده ی ملاتونین را که مسئول خواب انسان است،علت مشکلات خواب در کودکان اتیسم میدانند.برخی نقایص در تولید نوروترنسمیترهایی همچون سروتونین،گابا را نیز درکنار نقص درملاتونین علت دیگر میدانند. برخی دیگر جهش در ژنهای مسئول چرخه ی خواب و برخی دیگر مشکلات همراه کودکان اتیسم مثل اختلال نقص توجه و بیش فعالی یا مشکلات معده یا اضطراب و برخی مصرف داروهای محرک مثل ریتالین را علت آن میدانند.
اثرات منفی
مشکلات خواب میتوانند منجر به تشدید مشکلات توجهی وحواس پرتی، بیش فعالی و نیز رفتارهای تکراری و کلیشه ای ،خشم، مشکلات اجتماعی و در نتیجه سلامت پایین ذهنی شود.در این کودکان شود.کیفیت زندگی کودکان و والدینشان دستخوش تغیرات منفی شده و سطح اضطراب نیز افزایش مییابد.از سوی دیگر مشکلات بینایی و تنفسی نیز با کیفیت خواب ارتباط دارند و کیفیت مخدوش خواب در این کودکان میتواند منجر به این مشکلات شوند.ازسوی دیگر این مسئله روی رشد کودکان نیز اثر سو دارد.
درمان اختلال خواب در کودکان اتیسم
به طور کلی ایجاد شرایطی که منجر به افزایش هورمون ملاتونین در کودک شود،،باعث بهبود علائم خواب میگردد.به طور کلی دو نوع درمان دارویی و رفتاری برای این کودکان پیشنهاد میشود.
مثلا ما میتوانیم با ایجاد یک الگوی خواب مثبت برای کودکان میزان مشکلات را تا حدی کاهش دهیم.میتوانیم روتین های خواب کودک را بررسی کرده و درصورت لزوم تغییراتی را ایجاد کنیم؛مثلا یک برنامه ی خواب با تصاویر مربوط به آن ایجاد کرده و یک زمان مشخص برای خواب برای تمام اعضای خانواده تعیین کنیم.راهکار دیگر آن است که پس از ایجاد یک زمان مشخص برای خواب،باید آموزش خواب صورت گیرد؛ یعنی والدین اتاق را ترک کرده و در فواصل زمانی معین به اتاق بازگردند تا بررسی کنند کودک خواب است یا خیر.
برخی تغییرات شرایط و محیطی موثر واقع شده است؛ به طور مثال پیشنهاد شده است تا تغییرات دمایی یا نوری در اتاق صورت گرفته تا به بهبود خواب کودک کمک کند.
حتی میتوان در برخی از موسیقی ،ماساژ،چشم بند،کارت های جایزه،داستان های اجتماعی مربوط به خواب با توجه به سطح زبانی و شناختی کودک،وسایل خواب مخصوص بر اساس ویژگی های حسی کودک نیز استفاده کرد.
در رابطه با دارودرمانی،در صورت عدم پاسخ کودک به درمان های رفتاری،پزشک کودک تجویز میکند.داروهایی مانند benzodiazepine-diphenhydramine از جمله داروهای تجویزی می باشند، داروی ambien برای بزرگسالان دارای اتیسم نیز تجویز میشود.حال اگر کوک در کنار مشکلات خواب،دچار آپنه ی تنفسی باشد ، دستگاهی موسوم به CPAP استفاده میشود. دستگاهی که فشار هوای خفیفی را به مجاری هوایی فوقانی منتقل میکنند.این دستگاه سبب میشود کودک تنفس طبیعی داشته باشد و مشکلات خواب کمتر میشود.
نکته ی پایانی
در آخر ذکر این نکته ضروریست که درمان های مطرح شده پیشنهاداتی کلی با توجه به منابع علمی مربوطه هستند.برای هر کودک ارزیابی و درمانی دقیق متناسب با شرایط کودک توسط متخصص مربوطه صورت میگیرد و علت یابی و درمان های متعاقب صورت گیرد.
