اتیسم یک اختلال عصبی _ رشدی می‌باشد. در افراد دارای اتیسم، بخش‌های مختلف مغز در همکاری باهم دچار مشکل می‌شوند و شیوع آن در حال حاضر ۱ در هر ۵۹ نفر است. این اختلال در ۳ سال اول زندگی بروز کرده و شاخصه های اصلی آن نقص در ارتباط و تعاملات اجتماعی، بروز رفتار های کلیشه‌ای و رفتار های محدود و تکراری می‌باشد. اتیسم بر درک افراد از دنیا و تعاملاتشان با افراد دیگر تاثیرات عمیقی می‌گذارد و افراد مبتلا به این اختلال، دنیا را متفاوت تر از بقیه می‌بینند، می‌شنوند و حس می‌کنند. در این مطلب خواهیم گفت اتیسم درمان قطعی دارد؟
در گذشته تصور بر این بود که تربیت نادرست و رفتار های سرد والدین با کودک عامل ایجاد این اختلال است اما با گذشت زمان یافته های محققان و دانشمندان نشان داد که چنین ادعایی صحت ندارد. هنوز علت قطعی و شناخته شده‌ای برای بروز اختلالات طیف اتیسم وجود ندارد اما مطالعات انجام شده تاثیر عواملی همچون ژنتیک، اختلالات کروموزومی، عوامل شیمیایی مثل آلودگی هوا، عوامل جنینی (ابتلای مادر به سرخجه در دوران بارداری، قرار گرفتن مادر و جنین در معرض سرب، مصرف برخی دارو ها، خونریزی مادر در سه ماهه اول بارداری یا وجود ضعف در سیستم ایمنی مادر) و ناهنجاری های مغزی (تفاوت در مخچه و بزرگتر بودن بطن های مغز در این کودکان) را بر ایجاد این اختلال موثر دانسته اند.
لازم به ذکر است در نتیجه‌ی تحقیقات انجام شده، عوامل ژنتیکی بیشترین تاثیر را بر بروز اختلال اتیسم داشته است.
اتیسم درمان قطعی دارد؟
هر فرد مبتلا به اتیسم بر اساس مهارت ها و نقاط ضعف و قوت خود و شدت علائم بیماری باید درمان ویژه خود را دریافت کند و درمان هر فرد با فرد دیگر متفاوت است.هدف نهایی در مداخلات آموزشی و درمانی این است که افراد دارای این اختلال برای زندگی در اجتماع با کمترین محدودیت ها آماده شوند و بتوانند تا حد امکان زندگی عادی در محیط اجتماعی داشته باشند.
بر اساس مهارت ها و توانمندی های هر فرد و نیز با توجه به سطح و شدت اختلال اتیسم، آموزش ها و مداخلات متفاوتی ارائه می‌شود.
سطوح اتیسم و راهکارهای درمانی آن
اختلال طیف اتیسم سطح ۱
افراد مبتلا به طیف اتیسم سطح ۱ که اتیسم خفیف هم نامیده می‌شود، مهارت‌های ارتباطی قابل توجه و تعاملات زیادی با دیگران دارند. این کودکان میتوانند گفتگو داشته باشند اما در باقی ماندن و ادامه دادن شوخی‌ها و یا استعاره‌ها دچار مشکلاتی می‌شوند. در این سطح از طیف اتیسم، کودکان توانایی دوست یابی دارند و میتوانند دوست‌هایی برای خود داشته باشند. افراد این سطح نیاز به حمایت دارند.
دورنما و راهکارهای درمانی
افراد مبتلا به طیف اتیسم سطح ۱ اغلب در کیفیت بالایی از زندگی و دریافت پشتیبانی کم باقی می‌مانند. این حمایت‌ها معمولا به صورت رفتار درمانی و بازی درمانی صورت می‌گیرد که هردوی این رویکرد‌ها میتوانند به پیشرفت فرد در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کمک کنند. این کودکان اغلب در تحصیل مشکلی نداشته و به راحتی میتوانند مدارج تحصیلی را طی کنند اما از نظر رفتاری دارای مشکلاتی می‌باشند که از این جهت نیازمند مشاوره و پشتیبانی هستند.
اختلال طیف اتیسم سطح ۲
DSM-5 اظهار می‌دارد که افراد مبتلا به این طیف اتیسم _که اتیسم متوسط نیز نامیده می‌شود_ نیازمند پشتیبانی قابل توجهی می‌باشند. این سطح شامل فقدان شدید مهارت‌های کلامی و غیرکلامی بوده که تقریبا در تمامی امور روزمره تاثیرگذار است و روند زندگی را برای مبتلایان دشوار می‌سازد.
دورنما و راهکارهای درمانی
افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم سطح ۲ نیاز به حمایت‌های بیشتری دارند و حتی با وجود دریافت پشتیبانی نیز در سازگاری با تغییرات، مشکلات فراوان دارند. یکی از بهترین گزینه‌های درمانی برای افراد این طیف اتیسم، روش یکپارچگی حسی می‌باشد که به آن‌ها کمک می‌کند که چگونه با ورودی‌های حسی رو به رو شوند. کاردرمانی در این سطح بسیار سودمند است تا برای انجام کارهای روزمره آماده‌تر شوند. گفتاردرمانی نیز به کودکان برای برقراری ارتباط بهتر کمک می‌کند.موسیقی درمانی و بازی درمانی نیز میتوانند به عملکرد کودکان این طیف اتیسم کمک کنند.
اختلال طیف اتیسم سطح ۳
شدیدترین سطح اختلال طیف اتیسم است و به همین خاطر، طیف اتیسم شدید نیز نامیده می‌شود. افراد مبتلا به این سطح از طیف اتیسم، نیازمند پشتیبانی اساسی و فراوان در تمام امور روزمره زندگی خود می‌باشند.
در این افراد علاوه بر عدم وجود مهارت‌های ارتباطی، رفتار‌های تکراری و محدود نیز دیده می‌شود.
دورنما و راهکارهای درمانی
افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم سطح ۳ معمولا نیازمند درمان پیوسته و فشرده می‌باشند که بر موضوعات مختلفی از جمله ارتباط و رفتار متمرکز هستند. این کودکان اکثرا به دارو درمانی نیاز خواهند داشت تا علائم و اختلالات همراه مانند افسردگی و توجه و تمرکز را بهبود بخشند. افراد مبتلا به این طیف اتیسم، نیازمند یک پشتیبان دائم برای به دست آوردن مهارت‌های اساسی و عملکرد موثر در مدرسه و خانه می‌باشند. این افراد برای زندگی و فعالیت‌های روزمره و عادی خود نیز به پشتیبانی نیاز دارند.
مصرف دارو برای درمان قطعی اتیسم
در دارو درمانی معمولا داروهایی برای درمان نشانه های آزار دهنده اتیسم تجویز می‌شوند که اغلب برای کنترل رفتار های مشکل‌زا می‌باشند. در واقع این داروها باعث خروج افراد از طیف اتیسم نخواهند شد و صرفا به کاهش علائم و نشانه‌ها کمک می‌کنند.
این داروها میتوانند با عوارضی همچون بی‌حالی و سرگیجه، افزایش اشتها و وزن و برخی حرکات غیرقابل کنترل مانند پرش دست همراه باشند.
