مشکلات مربوطه به رشد گفتار و زبان در کودکان مبتلا به اوتیسم با تنوع زیادی یافت می شود، اگرچه هنوز به صورت واضح شناخته نشده است و ابهاماتی در مورد رشد این مهارت ها در کودکان مبتلا به اوتیسم وجود دارد. برای پاسخ به سوال آیا کودکان اوتیسم حرف می زنند؟ کودکان طبیعی در سه سال اول زندگی خود طلایی ترین دوره مربوط به رشد گفتار و زبان را طی می کنند و مغز آن ها در این زمینه دائما در حال رشد است که این اتفاق از طریق برقراری ارتباط با دیگران و بازی صورت می گیرد. علائم اولیه ارتباط در همان اولین روزهای پس از تولد در نوزادان مشاهده می شود و همانطور که اندام های گفتاری (فک-زبان-لبها) بالغ می شوند، کودک شروع به صداسازی های مختلف می کند.
کودکان تا ۶ ماهگی صداهای مربوط به زبان مادری خود را تشخیص می دهند و غان و غون (دادادا – بابابا) را نشان می دهند. با افزایش سن در کنار غان و غون صداسازی هایی با آهنگ شبیه به کلمات تولید خواهند کرد. در حدود ۱۲ تا ۱۴ ماهگی کودک اولین کلمه معنی دار خود را تولید خواهد کرد. تا ۲ سالگی که کودک خزانه واژگانش به بیش از ۵۰ کلمه بیانی خواهد رسید، شروع به ساخت جملات و عبارات دو کلمه ای می کند. و در سن ۳ تا ۵ سالگی به مهارت های زبانی سطح بالاتر دست پیدا می کند.
بررسی دقیق تر رشد این مهارت ها:
- تولد تا ۶ ماهگی: صداسازی ها و غان و غون
- ۶ تا ۱۲ ماهگی: تولید زنجیره ای از اصوات و ایجاد توجه مشترک با مادر یا افراد اشنا. استفاده از اشارات در جهت برقراری ارتباط
- ۱۲ تا ۱۸ ماهگی: بیان اولین کلمه و سپس افزایش خزانه واژگان
- ۱۸تا ۲۴ ماهگی: توانایی ساخت ترکیبات ۲ یا ۳ کلمه ای
- ۲ تا۳ سالگی: افزایش چشمگیر خزانه واژگان کودک و بکاربردن جملات سه کلمه ای شامل صفت و ضمیر و …
- ۴ سالگی: توانایی بازگو کردن حوادث و داستان ها و بکاربردن حروف ربط و حدودا همه متوجه گفتار او می شوند و وضوح بالایی دارد.
رشد گفتار و زبان در کودکان مبتلا به اوتیسم
رشد این مهارت ها در افراد مبتلا به اختلال اوتیسم با توجه به ویژگی های فردی، اجتماعی، هوشی و محیط زندگی متفاوت است. این کودکان با مشکلات متعددی در رشد گفتار و زبان دست و پنجه نرم می کنند. به طور مثال مشکل در درک کلمات و جملات، مشکل در تولید و درک لحن مناسب گفتار با توجه به موقعیت ها. از آنجایی که کودکان مبتلا به اوتیسم تمایل زیادی به برقراری ارتباط با دیگران ندارند در نتیجه کمتر در بافت ارتباطی و مکالمه ای قرار می گیرند در نتیجه در رشد مهارت های کلامی و غیرکلامی مربوط به ارتباط دچار مشکل می شوند.
از آنجایی که این کودکان در برقراری تماس چشمی و توجه مشترک ضعیف هستند کمتر در تعاملات اجتماعی به صورت مداوم شرکت می کنند در نتیجه نسبت به مهارت های خاص در این زمینه دچار چالش هستند. کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا با تاخیر گفتار و زبان مواجه می شوند. این کودکان نخستین کلماتشان را معمولا در ۳۵ تا ۳۸ ماهگی بیان می کنند.
آیا کودکان اوتیسم حرف می زنند؟
مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم با توجه به رشد شناختی، اجتماعی و هوشی ان ها متفاوت است. برخی از این کودکان ممکن است توانایی گفتار نداشته باشند در حالی که بعضی دیگر ممکن است خزانه واژگان خوبی داشته باشند ولی در کاربرد یا درک با مشکل رو به رو شوند. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است گفته های بدون هیچ ریتم و آهنگ یا معنایی را بکار بگیرند. احتمال وجود اکوهای فوری یا تاخیری نیز در این کودکان زیاد است. اکو کردن شنیده های دیگران به معنی تکرار چیزهایی است که قبلا شنیده است و برخی متخصصین اکو را به عنوان استراتژی های ارتباطی کودکان مبتلا به اوتیسم معرفی می کنند.
چالش های گفتاری و ارتباطی کودکان اوتیسم
- مشکل در برقراری تماس چشمی
- مشکل در درک معنای کلمات مخصوصا شوخی ها و استعارات
- استفاده از اکولیلیا (تکرار کلماتی که به تازگی یا قبلا شنیده اند).
- نداشتن لحن و آهنگ مناسب در جملات
- تعدادی از آن ها اصلا صحبت نمی کنند
- جیغ کشیدن یا ایجاد صداهای گوشخراش
نقش گفتاردرمانی در بهبود حرف زدن کودکان اوتیسم
هدف مهم و کلیدی در گفتاردرمانی بهبود برقراری ارتباط است در نتیجه در این کودکان نیز بهبود کلی ارتباط مورد هدف قرار می کیرد از طریق:
- افزایش خزانه واژگان کاربردی به تناسب سن
- بهبود ارتباطات کلامی و غیرکلامی
- استفاده مناسب از ضمایر
- واکنش به اسم خود
- کاهش و یا استفاده کاربردی از اکولیلیا
- نوبت گیری
- بازی و تعامل موثر با همسالان
- بهبود مهارت های مکالمه ای
در پایان باید توجه داشت که اختلال طیف اوتیسم محدودیت های بسیاری از جمله ارتباطی برای فرد ایجاد می کند که در صورت تشخیص به موقع و مداخله صحیح می توان در بهبود شرایط تلاش کرد.
