اوتیسم مجموعه ای از اختلالات تکاملی در اعصاب مغزی است که باعث ایجاد مشکلاتی در نحوه رفتار فرد، توانایی برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی و گاهی وجود حرکات و رفتار های کلیشه‌ای می شود. اما آیا اوتیسم در سونوگرافی مشخص می شود ؟
اوتیسم دارای شدت های متفاوت بوده و بر اساس شدت در سه سطح خفیف، متوسط و شدید وجود دارد و عموما در سنین دو الی سه سالگی تشخیص داده می شود.
علت ایجاد اتیسم
علت اصلی بروز این اختلال همچنان نامشخص است اما تحقیقات نشان داده اند که اوتیسم یک اختلال چند عاملی می باشد به این معنی که در بروز این اختلال عوامل ژنتیکی و محیطی به صورت همزمان تاثیر گذار هستند.
برخی از عوامل موثر در بروز اوتیسم
۱.ژنتیک: محققان چندین ژن را برای وقوع این اختلال شناسایی کرده که به نظر می رسد مسئولیت رشد و تکامل طبیعی مغز را بر عهده دارند.
۲.سن بالای والدین: در مادران بالای ۳۵ سال و پدران بالای ۴۰ سال احتمال بیشتری برای داشتن فرزند مبتلا به اوتیسم وجود دارد.
۳. مواجهه با برخی مواد سمی در دوران بارداری مانند سرب و جیوه.
۴. ابتلای مادر به برخی عفونت‌ها در دوران بارداری.
۵. زایمان زود تر از موعد و وزن کم نوزاد هنگام تولد.
۶. مصرف برخی از داروهای اعصاب و روان در دوران بارداری.
علائم و نشانه های اوتیسم:
علائم اوتیسم را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
۱. اشکال و محدودیت در مهارت های اجتماعی و رفتار های متقابل فردی.
۲.بروز برخی رفتارها و علایق محدود و تکراری
هر کدام از افراد مبتلا به این اختلال دارای توانایی های ارتباطی متفاوتی از هم هستند.مثلا برخی از آن ها به راحتی صحبت می کنند، برخی بسیار کم صحبت می کنند و حدود ۴۰ درصد از کودکان مبتلا به اوتیسم به هیچ عنوان صحبت نمی کنند.
از جمله مشکلاتی که کودکان مبتلا به اوتیسم با آن مواجه هستند:
۱. تاخیر در ظهور گفتار و برقراری ارتباط های کلامی
۲. تکرار مداوم عبارات و کلمات
۳. حرکات و رفتار های تکراری
۴. عدم برقراری تماس چشمی و انزوا
۵. مشکلات در برقراری ارتباط و عدم علاقه به حضور در جمع
۶. لحن و صدای ربات گونه هنگام حرف زدن
۷. عدم وجود بازی های وانمودی
۸. واکنش های غیر معمول به برخی صدا ها، بو ها و محیط ها
۹. به هم ریختن در صورت ایجاد تغییر در روتین های روزمره زندگی
۱۰. فعالیت بیش از حد پرخاشگری و آسیب به خود یا دیگران
چه افرادی بیشتر به اوتیسم مبتلا می شوند؟
جنین پسر.این اختلال در پسران سه الی چهار برابر بیشتر از دختران دیده می شود.
کسانی که خواهر یا برادر و یا خویشاوند نزدیک مبتلا به اوتیسم دارند.
کودکانی که نارس متولد می شوند.
کودکان دارای مشکلات ژنتیکی مانند سندروم دان و سندروم x شکننده.
کودکانی که پدر و مادر آن ها در سنین بالا هستند.
تشخیص اوتیسم
تا به امروز هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص اختلال اتیسم وجود ندارد و از آنجا که برخی اختلالات مانند کم شنوایی و گاها بیش فعالی می توانند علائمی مشابه با اوتیسم را در فرد ایجاد کنند، شناسایی اوتیسم ممکن است کار دشوار دشواری برای پزشک باشد.از همین رو برای تشخیص اوتیسم بودن کودک نیاز به یک تیم پزشکی شامل روانشناس کودک، روانپزشک، متخصص تکامل، متخصص مغز و اعصاب، آسیب شناس گفتار و زبان و گاهی متخصصان دیگر می باشد. این تیم به وسیله بررسی سوابق تکاملی و رفتاری کودک، انجام انواع آزمون ها، سنجش شنوایی و گفتاری و مطابق با تجربیات علمی خود به تشخیص اوتیسم می رسند.
از سن زیر ۱۸ ماهگی امکان شناسایی اختلال اوتیسم در کودک وجود دارد اما اغلب از سن ۲ سالگی می توان با قاطعیت اوتیسم را تشخیص داد.
تشخیص اوتیسم در بارداری
از آنجایی که همچنان برای ما مشخص نیست که این اختلال دقیقا چه زمانی از بارداری، زایمان یا نوزادی کودک به وجود می آید، امکان تشخیص اوتیسم در بارداری وجود ندارد.متاسفانه با انجام تست های غربالگری و آزمایش‌های تشخیصی همچون آمنیوسنتز و NIPT نیز نمی توان بروز این اختلال را تشخیص داده و یا پیش بینی کرد.
تشخیص اوتیسم با سونوگرافی
برخی تحقیقات و مشاهدات نشان داده اند که دور سر کودکان مبتلا به اوتیسم بزرگتر از کودکان غیر مبتلا می باشد، اما هنوز شواهد کافی برای اثبات ارتباط بزرگی دور سر جنین با احتمال ابتلا به اوتیسم وجود ندارد و همچنین بزرگی دور سر جنین می تواند در برخی بیماری ها و ناهنجاری های عصبی دیگر نیز دیده شود. در نتیجه با انجام سونوگرافی های دقیق در دوران بارداری نیز نمی توان اوتیسم را به صورت قطعی تشخیص داد.
درمان اختلال اوتیسم
متاسفانه همانطور که تشخیص اوتیسم در بارداری ممکن نیست، پس از تشخیص دادن نیز این اختلال قابل درمان نیست.
متخصصان سعی می کنند که به کودک مبتلا به اوتیسم کمک کنند تا با انجام برخی برنامه ها بتواند از توانایی ها و استعداد های خود نهایت استفاده را برده و تا حد امکان زندگی مانند سایر افراد داشته باشد.
این برنامه ها بر حسب سن کودک، شدت اختلال، مشکلات و اختلالات همراه و ویژگی ها و استعداد های فردی کودک تعیین می شوند.
هرچه این مداخلات در سنین پایین تر انجام شوند، تاثیر و نتایج بهتری در رشد و توسعه مهارت های فرد خواهند داشت.
